Ontwikkeling uien loopt voor op andere jaren

Geen groeiseizoen is hetzelfde, dat blijkt ook in 2025 wel weer. Maar wat is tegenwoordig eigenlijk nog een normaal groeiseizoen? De percelen zaaiuien zijn dit jaar extreem vroeg gezaaid, en hebben ondanks de droogte de groei te pakken. Dat is ook goed terug te zien bij een ronde door het veld. Hoe staan de Gewastour-uienpercelen er ten opzichte van andere jaren voor?

Het droge voorjaar zorgde er dit jaar voor dat de zaaiuien behoorlijk eerder gezaaid konden worden dan de afgelopen jaren. De meeste deelnemers hebben dit jaar in maart hun uien gezaaid en de gemiddelde zaaidatum ligt pakweg een maand eerder dan vorig jaar.

Het huidige groeiseizoen wordt tot op de dag van vandaag gekenmerkt door droog weer. Voornamelijk de onkruidbestrijding zorgde dit voorjaar voor wat problemen, zo melden verschillende deelnemers. Met de droge omstandigheden was de werking van de bodemherbiciden dit jaar niet optimaal, waardoor er later nog flink wat (afgehard) onkruid bestreden moest worden. Wanneer het gewas tijdig een buitje water kreeg, bleef de groei er behoorlijk goed in zitten, waardoor het gewas zich op plekken behoorlijk kon ontwikkelen.

Ronde langs de velden
Te beginnen in het midden van het land, bij de uien van Jan Berend Biesheuvel uit Zeewolde (Flevoland). Over de stand en de ontwikkeling van het gewas is Jan Berend goed te spreken. "Inmiddels zijn we begonnen aan de vierde ronde beregenen. Met de afgegeven hitte van de komende dagen ben ik toch maar begonnen, ondanks dat het nog niet te droog is. De uien beginnen inmiddels met bollen en wat mij opvalt is dat er meer loof opstaat dan de afgelopen jaren." Ook tijdens de warme dagen beregent Jan Berend door, hij zegt dat het gewas daarvan afkoelt, en daar heeft het gewas op dit moment meer aan, verwacht hij. Ten opzichte van afgelopen jaren is het verschil op de fotocompilatie hieronder zichtbaar.

In het Gelderse Beemte Broekland komen we uit bij Ruud Vossebeld. Ruud geeft aan dat zijn uien inmiddels echt los beginnen te komen, nadat hij relatief 'laat' gezaaid heeft ten opzichte van de overige deelnemers. "Ik vond de omstandigheden afgelopen voorjaar niet goed genoeg. Te koud, de omstandigheden waren me lang niet naar de zin en ik zaai liever in grond die wat opgewarmd is." Nadat Ruud wat later was met zaaien geeft hij aan dat de grond eigenlijk constant mooi vochtig geweest is, wat maakt dat hij tot op heden zijn uien nog niet beregend heeft. Waar anderen volop met de beregeningshaspel in de weer zijn, vraagt Ruud zich ook hardop af of je daar wel goed aan doet. "Ik vraag me sterk af of beregenen wel bevorderlijk is voor de kwaliteit van de uien."

Ook in het begin van het seizoen, wanneer de ui wortel moet zetten, vindt Ruud dat je ze niet te veel moet 'verwennen'. "Van nature wil een ui op zoek gaan naar vocht, laat het zo'n ui dan ook doen." Het is niet zo dat Ruud helemaal niet beregent, want als het echt niet anders kan, trekt hij de haspel ook uit de schuur. Hij zet echter vraagtekens bij de meerwaarde van het vaak beregenen van uien.

De meest zuidelijkste deelnemer is de Zeeuw Jacky Dieleman uit Philippine. Jacky is één van de eerste dit jaar die begonnen is met de wintergerstoogst. Verder geeft Jacky aan dat zijn uien inmiddels wel weer een buitje regen kunnen gebruiken. "De potentie van het uiengewas op dit moment lijkt goed. Het is echter afwachten wat voor invloed de komende hoge temperaturen op het gewas zullen hebben. Het kan daardoor wel snel van je afgaan."

Jacky geeft aan dat het gewas veel loof heeft en dat nu de bolling begonnen is, het gewas snel tot de 5 millimeter per dag kan verdampen. Mocht er na de warme dagen geen regen gevallen zijn, begint Jacky eind van de week voor de vierde keer met beregenen. Naast de uien, hebben ook de suikerbieten het bij Jacky momenteel erg droog. Hij geeft aan dat ze overdag liggen te slapen en dat de eerste oude bladeren al beginnen af te sterven. Daardoor is Jacky ook begonnen met het beregenen van zijn suikerbieten.

Iets noordelijker in Zeeland, in Kortgene, komen we bij Klaasjan Boer. Klaasjan zit momenteel wel in het meest droge gebied van Nederland. Hij meldt dat het in Zeeland inmiddels echt wel gortdroog aan het worden is. Dat is ook terug te zien aan het uiengewas, zo laat hij weten. "De bladpunten beginnen een beetje geel te verkleuren en het gewas wil ook maar slecht groeien op deze manier." Ook kwamen de uien niet gelijkmatig op, waardoor er tweewassigheid opgetreden is. Waar het noordoosten van het land geluk had met aardig wat millimeters van betekenis, loopt dat hoe zuidwestelijker je gaat, steeds verder terug. Klaasjan meldt dat hij pakweg 5 millimeter water heeft gehad afgelopen week, en vanaf zaaien nog steeds niet ver boven de 50 millimeter totaal uitkomt.

David de Wit uit het Brabanste Lepelstraat meldt dat zijn uien er best wel goed opstaan. Nadat David inmiddels zes keer beregend heeft, groeit het gewas goed en begint de bolling. David laat weten dat hij wel bang is voor de hoge temperaturen die gaan komen. "Het gewas heeft een behoorlijk loofpakket en ik ben benieuwd wat die temperaturen met het gewas gaan doen."    

De uien van Hubert Linders uit het Limburgse Nederweert staan er ook behoorlijk goed op, zo schetst hij. Nadat Hubert afgelopen week een mooie bui heeft gehad van een kleine 20 millimeter, heeft het gewas een mooie buffer voor de komende hete dagen. Zo geldt ook voor René Haaijer uit Veelerveen. Met bijna 30 millimeter zat de Groningse teler op de plek waar in Nederland afgelopen week de meeste regen gevallen is. Nadat René eerder last had van hagelschade, zegt hij dat dat zich toch redelijk hersteld heeft naarmate het gewas doorgroeide.

Om in het Noorden te blijven gaan we van Groningen naar Drenthe. In het Drentse Wezup heeft Arjan Jakobs ook behoorlijk wat neerslag gehad de afgelopen week. Het gewas groeit behoorlijk, zo zegt Arjan. "Het valt mij op dat het loof wat slap is, waarschijnlijk door de snelle groei de afgelopen tijd. Door de regen van de afgelopen tijd lijkt het alsof het gewas harder groeit dan er kracht in de plant zit", aldus Jakobs. Eerder werd al geschreven dat er dit jaar problemen waren met de levering van rood uienzaad en dat hierdoor veel rassen beschikbaar kwamen uit het buitenland. In Nederland is het volgens zaadleveranciers voor een goede opbrengst cruciaal om rassen te telen voor het 'zeer lange dag-segment'. Arjan had rode uien gezaaid voor het 'korte dag-segment'. Hij meldt dat je dat op dit moment behoorlijk kunt zien. "Het verschil in uiennekken is op dit moment gigantisch zichtbaar. De ene is veel te klein en de ander is veel te groot. Het gewas staat er ook niet mooi egaal op en het blijkt dus wel dat zo'n ras niet geschikt is voor het Nederlandse klimaat", aldus Arjan.

Als laatste komen we uit bij Peter Holster in Marknesse (Flevoland). Peter is tevreden over hoe zijn uien er op dit moment bij staan en zijn uien zijn inmiddels begonnen te bollen. "Het gewas heeft een gigantisch loofpakket, maar het valt me op dat het blad zo opvallend licht van kleur blijft. Als ik naar mijn andere uienperceel kijk, waar ik geen druppelirrigatie toepas, is die veel donkerder van kleur."

Uiengewas 2025 verder ontwikkeld dan voorgaande jaren
Wat opvalt, is dat het gewas dit groeiseizoen veel verder is ontwikkeld. Het gewas is een stuk groter in vergelijking met andere jaren. Het groeiseizoen van 2025 verloopt tot nu toe compleet anders dan in de afgelopen twee jaar. Waar het dit jaar juist droog is, waren de jaren 2023 en 2024 het tegenovergestelde. Ondanks dat dit jaar de gemiddelde zaaidatum ongeveer maar een week eerder lag dan in 2023, is het gewas dit jaar een stuk verder ontwikkeld. De start was in 2023 behoorlijk nat, met daarachteraan een zeer schrale en droge periode. Destijds werd die achterstand niet ingehaald, ook niet in juli 2023 toen het veel regende. De groei- en weersomstandigheden waren toen heel anders dan nu. Ook 2024 was een nat jaar. Niet alleen de latere zaaidatum maakt dat het gewas nu verder ontwikkeld is dan vorig jaar, ook de plensbuien zitten ons nog vers in het geheugen.   

Dat er op dit moment een voorsprong is in de gewasontwikkeling ten opzichte van de afgelopen jaren, is uit de afbeeldingen mooi te herleiden. Hoe groot die voorsprong op dit moment is, is lastig te zeggen. Op dit moment hebben we in Nederland te maken met extreme temperaturen, wat voor de ontwikkeling van het gewas niet positief uit zal pakken. Het verdere verloop van het groeiseizoen zal dan ook moeten uitwijzen of de voorsprong die er op dit moment is, ook doorgetrokken zal worden tot uiteindelijke hogere hectareopbrengsten.

Jan Willem Veldman

Jan Willem Veldman is allround akkerbouwredacteur bij Boerenbusiness. Daarnaast runt hij in maatschap met zijn vader een akkerbouwbedrijf in Appingedam (Groningen), waar onder meer granen, uien en suikerbieten worden geteeld.

jw.veldman@dcami.com

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.