Dikke mist omhult fosfaatrechten

Er komt steeds meer aandacht voor #laarzenactie. Een kreet vanuit de melkveehouders om hulp nu de situatie onzekerder is dan ooit. Iets wat nogmaals pijnlijk duidelijk wordt door de vragen die staatssecretaris Martijn van Dam krijgt naar aanleiding van de wijzigingen in het voorstel voor het fosfaatrechtenstelsel.  

Donderdag 13 oktober kwam naar buiten dat de contacten met het Europese Nitraat Comité minder goed zijn dan gedacht. Al bij de eerste hindernis werd Nederland teruggefloten, omdat de voorgestelde rechten in het geding zijn met regels rondom staatssteun en niet ingezet mogen worden om aan een overschreden eis van Europa te voldoen. Zo klonk de verklaring in een brief van Van Dam. 

Het betekent een jaar uitstel, maar zet ook alles op losse schroeven. Wat de meerderheid van de partijen nu eerst van Van Dam en de regering verlangt is uitleg. Ze willen weten wat er met de Europese Commissie besproken is. De grote vraag is hierbij, waarom niet eerder naar buiten gekomen is dat er gewerkt werd aan een stelsel wat geen goedkeuring krijgt. 

Ook wordt om opheldering gevraagd over de stelligheid waarmee gesteld wordt dat het fosfaatproductieplafond niet verdwijnt. Wat direct het volgende pijnpunt aanstipt, want waarom zijn er nog geen voorstellen voor een zesde nitraatrichtlijn, wat nodig is voor de aanvraag van derogatie. 

Daar stopt het niet, want er wordt onder meer door VVD gevraagd of een combinatie van grondgebondenheid en mestverwerking de rechten niet overbodig maken. SGP vraagt zich ook af hoe de fosfaatrechten die volgens het Planbureau van de Leefomgeving geen bijdrage levert aan de waterkwaliteit gaat helpen om de milieudoelen voor grond- en oppervlaktewater te behalen. Daar bovenop komen vragen vanuit CDA en ChristenUnie over de derogatie. Onder meer wat plan b bij verlies van derogatie is en waarom de regering zo overtuigd was van het behoud van de derogatie.   

Hiermee worden in een notendop de belangrijkste vragen genoemd die leven bij de sector en de spelers er omheen. Maar hoe nu verder? Door te vragen om uitstel van een jaar zijn een aantal zaken op losse schroeven komen te staan. Zo blijven melkveehouders nog een jaar in onzekerheid zitten, is er geen kans om via koop of lease voor te sorteren op de korting, kan er niet via een afroming bij transacties al ruimte gewonnen worden, hoe moeten melkveehouders hierop acteren en wordt pas een jaar later duidelijk of de mestproductie echt onder het fosfaatplafond terecht gekomen is. Fosfaat hangt namelijk ook samen met ruwvoer.  

Het stopt niet, want is afroming bij transacties nog wel nodig en kan er nu niet een streep door de fosfaatbank gezet worden. Er is namelijk geen rechtvaardiging meer voor als Nederland per 1 januari 2018 weer voldoet aan het plafond. Maar hoe zit het met de knelgevallen. Uitgeschaard vee en vooraf gemaakte afspraken vallen er nog niet onder. En waarom wordt iemand met grond die groeide binnen de kaders van de wet gecompenseerd en een iets intensiever bedrijf wat niet groeide niet? Ook de vraag waarom mest-voer-contracten meer papierwerk meebrengen en waarom wordt er geen tijdsperiode meer genoemd voor de fosfaatrechten. Als kers op de taart zijn er de vragen over fiscaliteit. Zo geven de voorstellen aan dat de rechten niet belasting aftrekbaar worden.

Slechts in een bijzin komt de kostprijsverhoging van 7 cent op een liter melk aan bod. Na jaren van een lagere melkprijs, de mestverwerking en grondgebondenheid kan dit weleens de zure kers op de taart worden.

Hoe de fosfaatsoap nu verder moet is nog even afwachten. De meerderheid van de politieke partijen is echter tegen een overhaaste invoering van de wetgeving. Daar staat tegenover dat de verkiezingen in zicht komen, maar in dit geval is een slecht doordachte wet nog veel schadelijker.    

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.