Nieuws Stikstofcrisis
Vraagtekens bij rol Remkes als stikstofbemiddelaar
Johan Remkes wordt de onafhankelijke bemiddelaar in gesprekken tussen het kabinet, de medeoverheden, de agrarische sector en andere belanghebbende organisaties. De mededeling van de ministers Henk Staghouwer (Landbouw) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) zondag plaatst de boerenorganisaties met grote vraagtekens. Zij zijn niet blij met Remkes, evenals BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. En welke opdracht krijgt Remkes precies en waarom is de start van de gesprekken pas over anderhalve maand?
De gesprekken gaan pas in de tweede helft van augustus plaatsvinden, zo deelden Staghouwer en Van der Wal vanmorgen (zondag 3 juli) in een brief aan de Tweede Kamer mee. Remkes is nu nog op vakantie en gaat zijn werkzaamheden als gespreksleider, zoals de ministers zijn rol omschrijven, rond 13 juli beginnen. Politiek Den Haag is dan echter op reces. Remkes gaat deze politieke vakantie gebruiken voor de voorbereidingen op de gesprekken.
In boerenkringen wordt deze agenda echter vertaald al zien Staghouwer en Van der Wal de urgentie van overleg niet en gaat dit de boosheid over het stikstofbeleid en de houding van het kabinet zeker niet verminderen. Bart Kemp, de voorman van Agractie, noemt in de media het tijdspad met gevoel voor eufemisme "rijkelijk laat". Ook wordt hardop getwijfeld aan de onafhankelijke rol van Remkes, die als informateur de architect is van het huidige kabinet Rutte IV en eerder een rapport heeft uitgebracht waarin wordt gepleit voor een warme sanering van de veehouderij. Kemp is het meest expliciet over de benoeming van Remkes. Hij noemt deze "onzin" "Hij geniet geen vertrouwen in de sector."
Geen concrete opdracht mee
Daarbij geven de bewindslieden in de aankondiging van Johan Remkes hem geen concrete opdracht mee, behalve dat de gesprekken 'gericht zijn op verbinding.' Of Remkes de boeren straks uiteindelijk iets heeft te bieden, is daardoor volstrekt onduidelijk. Volgens LTO Nederland moet echter wel snel duidelijkheid komen over de status van de gesprekken. De organisatie laat in een eerste reactie weten met gemengde gevoelens naar de term 'gespreksleider' te kijken, zoals de ministers die nu hanteren.
Dit suggereert dat de gesprekken moeten gaan over de invulling van het door het kabinet uitgestippelde stikstofbeleid en dat Remkes daar de beide partijen bij elkaar moet zien te brengen in de uitvoering. "Het is daarbij cruciaal dat we het met de bemiddelaar en het kabinet dan wel over de échte pijnpunten kunnen hebben. Dus over de doelen, het tijdspad en de manier waarop reducties kunnen worden gehaald. Is die ruimte er niet, dan heeft een gesprek simpelweg geen zin", meldt LTO in een verklaring. LTO zegt niet te zijn gekend in de keuze voor Remkes, de organisatie stelde eerder net als Agractie Elbert Dijkgraaf voor. "Maar in beginsel staan we open voor een gesprek.
Niet voor Piet Snot om tafel
Farmers Defence Force laat in een reactie in de media weten geen enkele heil te zien in gesprekken met Remkes. "Het kabinet maakt blunder op blunder en nu sturen ze een bemiddelaar op pad die eenzijdig het gesprek aan moet gaan zonder aan de doelen te mogen tornen", laat vicevoorzitter Jos Ubels. "Ik vraag me af wat er dan in zo'n gesprek moet worden gezegd." Hij vraagt zich ook af of boeren bereid zijn om 'voor Piet Snot' met Remkes aan tafel te gaan. "Ik in elk geval niet." Ook Kemp van Agractie zit op deze lijn. "We hebben geen zin in een theekransje."
Ook Caroline van der Plas, leider van BoerBurgerBeweging (BBB) trekt de onafhankelijkheid van Remkes in twijfel als prominent VVD'er en voorzitter van de 'Commissie Remkes.' In een reactie op social media laat Van der Plas weten dat de gesprekken als doel moeten hebben het vertrouwen tussen het kabinet en de boerenorganisaties te herstellen, waardoor er een draagvlak kan komen voor een gemeenschappelijk gedragen stikstofbeleid. Een gesprek heeft geen zin als bij voorbaat door het kabinet wordt gezegd dat de stikstofdoelen overeind moeten blijven, stelt Van der Plas. "Een slecht huwelijk kan ook nooit worden gerepareerd als een van de partijen scheiding als doel blijft houden. "
Met Remkes stelt het kabinet een politiek zwaargewicht die kennis heeft in het stikstofdossier en een expert is in het vlot trekken van vastgelopen politieke gesprekken en elkaar wantrouwende gesprekspartners. Zo trok hij vorig najaar de volledig vastgelopen formatiegesprekken tussen de VVD, D66, CDA en ChristenUnie vlot richting de vorming van het kabinet Rutte IV. Ook is hij voorzitter geweest van de zogeheten 'Commissie Remkes', die twee jaar geleden aanbevelingen deed in het rapport 'Niet alles kan' over een structurele aanpak van stikstof op de lange termijn. Daarin pleitte hij voor een warme sanering van de Nederlandse veehouderij. Uiteindelijk zijn uit dit rapport weinig van de aanbevelingen tot dusver overgenomen door het kabinet.
Kaalslag onder agrarische bedrijven
De Tweede Kamer drong afgelopen donderdag in een spoeddebat over de boerenprotesten aan op de komst van een bemiddelaar die de gesprekken tussen het kabinet en de boerenorganisaties vlot moet trekken. Niet alle partijen in de Kamer waren hiervoor te porren als het kabinet zelf geen flexibiliteit toont in de doelen en de uitvoering van het aangekondigde stikstofbeleid. LTO benadrukt dat de Kamer heeft aangedrongen op een bemiddelaar en geen gespreksleider. "Wij gaan conform Kamerdebat en eigen wens uit van een bemiddelaar en bijbehorende opdracht."
Tot dusver hebben de bewindslieden Van der Wal en Staghouwer altijd aangeven open te staan voor gesprekken met de boerenorganisaties, maar dat aan de stikstofdoelen tot 2030 niet wordt getornd. Die staan - zo werd duidelijk op de inmiddels beruchte stikstofkaart - onder meer langs grote natuurgebieden een stikstofreductie van 90% voor, wat volgens de boeren gegarandeerd een kaalslag onder de agrarische bedrijven aldaar gaat opleveren.
Opvallend is wel dat het kabinet anderhalve maand uittrekt voordat de eerste officiële gesprekken van start gaan. Of de boeren die nu protesteren en bijvoorbeeld voor morgen (maandag 4 juli) een groots protest hebben aangekondigd, gaan wachten op deze gesprekken of van het kabinet eerder een handreiking eisen, is maar zeer de vraag. Uit een onderzoek die Hart van Nederland vandaag heeft gepubliceerd, blijkt dat 54% van de Nederlanders achter de boerenprotesten staan en er geen problemen mee heeft als Nederland maandag - zoals de boeren hebben aangekondigd - wordt 'platgelegd.
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
