ECB-president Lagarde weer eens onnavolgbaar

Ik heb weer eens met verbazing de persconferentie van ECB-president Lagarde aanschouwd. Toegegeven, ik ben bevooroordeeld, maar wat zij er soms uit weet te krijgen is voor mij onnavolgbaar. Wat een gênante vertoning. Zo had ze het op een zeker moment over 'seasons' en 'episodes'. Ik heb nog navraag gedaan bij andere economen, maar niemand kon daar een touw aan vastknopen. Ook meldde ze vol trots dat de trefzekerheid van de economische voorspellingen van de ECB de laatste tijd sterk is verbeterd. Dat was mij niet opgevallen, maar als het zo is kun je ook zeggen dat ze er tot voor kort teleurstellend weinig van bakten.

Dan de beschouwing over de inflatie. Lagarde toonde zich tevreden met hoe die zich ontwikkelt. Ze maakte daar wel een kanttekening bij. Er is één element in de inflatie dat nog niet doet wat de ECB zou willen. Het klonk als een klein, weinig relevant detail. We waren benieuwd. Toen bleek dat ene minder positieve element in het inflatiebeeld de 'domestic inflation' te zijn. Tja, de totale inflatie is uiteraard een mengeling van wat van buiten komt en wat in de eigen economie wordt gegenereerd. Als dat laatste zorgen baart, kan de ECB niet tevreden zijn. Het monetaire beleid heeft natuurlijk veel meer invloed op de binnen de eigen economie gegenereerde inflatie dan op wat van buiten komt. Heel curieus dat ze dat zo bagatelliseerde.

Lagarde sprak nadrukkelijk over de loonstijging, en terecht. Die is nog hoger dan consistent is met 2% inflatie. Ook refereerde ze aan de dalende productiviteit. Die daling is heel opmerkelijk. In de VS stijgt de arbeidsproductiviteit. Een dalende arbeidsproductiviteit in Europa kan een forse hinderpaal zijn in het proces van inflatiedaling.

Enfin, het is helder dat de rente niet op korte termijn zal worden verlaagd. De vergadering in april is nog te vroeg. Lagarde gaf daarvoor alvast als motivatie dat er tussen nu en die vergadering een onvoldoende hoeveelheid nieuwe informatie beschikbaar komt om tot een renteverlaging te besluiten. Tussen nu en juni komt er daarentegen heel veel nieuwe informatie beschikbaar, zei ze. Tja, dat is een waarheid als een koe. Tussen nu en december komt er zelfs nog meer informatie beschikbaar. Het klonk alsof een renteverlaging in juni waarschijnlijk is, temeer daar Lagarde plotsklaps zei dat het niet zo is dat de ECB geen haast heeft. Ook al een heel rare opmerking. Als je tenminste tot juni wilt wachten, heb je volgens mij niet veel haast. Dan was er nog een heel curieuze andere zin van Lagarde: "We have just begun dialing back of our restrictive stance." Ik neem aan dat die zin betekent dat er tijdens de vergadering gisteren voor het eerst is gesproken over renteverlagingen. Maar zeker weet ik dat niet.

Powell in het Congres
Fed-voorzitter Jay Powell, evenals Lagarde een jurist van huis uit, maar met toch veel meer affiniteit voor economie en monetair beleid, was deze week te gast in het Congres, een halfjaarlijks gebeuren. Hij bevestigde dat de economie zich ontwikkelt zoals de Fed zich dat wenst. De inflatie daalt zonder dat daarvoor een recessie nodig is gebleken. Spelers op de financiële markten dachten een poos geleden dat de Fed de officiële rente dit jaar wel een keer of zes zou verlagen. Dat is duidelijk niet het geval. Doordat de economische groei vrolijk door hobbelt in de VS is er weinig urgentie met betrekking tot renteverlagingen. Bovendien blijven er ook onderdelen in de Amerikaanse economie met hardnekkig hoge inflatie. In het verleden is gebleken dat een proces van inflatiedaling zich niet in een rechte lijn voltrekt, maar in golven. Daarom moet de centrale bank voorzichtig zijn en zeker niet te vroeg de rente verlagen.

Deze week verschenen inflatiecijfers in Korea en Taiwan. De grafieken laten zien dat het proces van disinflatie in deze economieën momenteel stokt. De inflatie blijft hangen op een niveau dat hoger is dan wat voor de pandemie gebruikelijk was. Dat zou een voorbode kunnen zijn van wat ons te wachten staat.

Kom op, beter je best doen
De consumptie van Nederlandse huishoudens lag in januari in volume 0,8% hoger dan een jaar eerder. Dat is vrij mager, ook vanuit historisch perspectief, zoals de volgende grafiek laat zien. Voor dit jaar wordt juist op een aanzienlijke stijging van de particuliere consumptie gerekend, gedreven door een forse verbetering van de koopkracht. Iedereen zal dan wel wat beter zijn best moeten doen.

De Duitse industrie baart al lange tijd zorgen. Met een beetje goede wil kunnen we wellicht zeggen dat er een bodem bereikt lijkt. De productie in de verwerkende industrie nam in januari met 1,0% toe ten opzichte van december. De productie in de vijf meest energie-intensieve sectoren nam zelfs met 2,8% maand-op-maand toe. Wel lag het productieniveau voor beide reeksen nog zo'n 5% lager dan een jaar eerder.

Voordat we al te enthousiast worden, dient gezegd dat er nog voldoende tekenen van zwakte zijn. Zo is de productie in de auto-industrie vanaf het voorjaar van 2022 met ongeveer een derde gestegen, maar die stijging lijkt te stagneren. In elk van de maanden december, januari en februari werden minder auto's geproduceerd dan een jaar eerder.

Met de orders (volume) in de industrie ging het in januari ook al niet zo lekker. In december had een aantal orders voor grote objecten (treinen, vliegtuigen) het totale ordervolume met 12,0% laten stijgen. Deze orders werden in januari niet herhaald, waardoor het volume met 11,3% daalde. Zo kwam de index uit op het laagste niveau sinds de pandemie. Als de pandemie buiten beschouwing wordt gelaten was het ordervolume het laagst sinds 2013!

Ondertussen ontspant de Amerikaanse arbeidsmarkt verder. De maandelijkse Job Openings and Labor Turnover Survey laat zien dat het aantal vacatures daalt. In januari waren er weliswaar nog 8,9 miljoen vacatures, maar dat is toch een daling van 3,3 miljoen ten opzichte van de piek in maar 2022. Ook het aantal mensen dat uit eigen beweging ontslag neemt daalt. In januari waren dat er nog 3,4 miljoen, duidelijk lager dan de 4,5 miljoen van april 2022. Kennelijk heeft men er minder vertrouwen in makkelijk weer een andere, en hopelijk betere baan te vinden.

Chinese export groeit weer
Doordat het Chinees Nieuwjaar niet elk jaar op dezelfde dag valt op onze kalender en zelfs de Chinese statistici onze kalender volgen, hebben de vieringen een verstorende invloed op de economische statistieken in China. Cijfers over de import en de export voor januari en februari worden steevast samengevoegd. Dat maakt het minder duidelijk wat er precies gebeurt. Toch lijkt het helder dat de waarde van zowel de Chinese uitvoer als de invoer toeneemt. Dit is consistent met wat we elders in Azië zien. Dat wil niet zeggen dat China alle uitdagingen waarmee het worstelt te boven komt. Maar in ieder geval lijkt zich enige cyclische verbetering te voltrekken.

Afsluitend
Het zal wel aan mij liggen, maar ik kan alleen met gekromde tenen naar de persconferenties van ECB-presidente Lagarde kijken. In mijn optiek snapt ze gewoon te weinig van de economie en het monetaire beleid om een centrale bank te leiden. Daar komt nog bij dat het personeel niet gelukkig is met haar managementstijl. Bovendien ziet ze toe op een geleidelijke politisering van de centrale bank. Hoe het ook zij, tot een renteverlaging zal op z'n vroegst in juni worden besloten. Het is vrij simpel. De loonstijging is hoger dan consistent is met de 2% inflatiedoelstelling. Ook de daling van de arbeidsproductiviteit is een zeer zorgwekkende ontwikkeling die slecht is voor de gewenste verdere daling van de inflatie.

In Korea en Taiwan blijft de inflatie de laatste tijd hangen op een niveau dat hoger is dan voor de pandemie. Dat kan een voorbode zijn van wat ons te wachten staat.

Onze economie zal dit jaar harder groeien dan vorig jaar. Maar dan moet de stijging van de koopkracht zich wel vertalen in hogere consumptieve uitgaven. In januari viel dat nogal tegen. Gelukkig is er nog genoeg tijd in de rest van het jaar.

De industrie in Duitsland produceerde in januari meer dan in december. De energie-intensieve sectoren zelfs fors meer. Zo lijkt de Duitse industrie een bodem te hebben bereikt. Daar moet direct bij worden gezegd dat het met de orders in januari juist de verkeerde kant op ging en met de groei van de productie in de voor Duitsland belangrijke auto-industrie gaat het in de laatste maanden zeker de verkeerde kant op.

De Amerikaanse arbeidsmarkt ontspant zich verder, wat hoop biedt dat de loonstijging zich verder matigt. De Chinese export en import, tenslotte, laten enige verbetering zien. Als die doorzet, zal de rest van de wereld daarvan kunnen profiteren.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.