Inflatievooruitzichten blijven onzeker

De Nederlandse inflatie is in april gedaald tot 2,7%. In maart was het 3,1%. Toch viel het aprilcijfer tegen. Maand-op-maand stegen de prijzen 0,6%. In de eerste vier maanden van het jaar is het prijspeil met 2,3% gestegen. Let wel, dit zijn cijfers die niet voor het seizoen gecorrigeerd zijn en de inflatie in ons land is onevenredig groot in de eerste maanden van het jaar. Voor de pandemie was de stijging van het algemene prijspeil in de eerste vier maanden van het jaar doorgaans echter aanzienlijk lager dan dit jaar.

Bij de 'snelle raming' maakt het CBS weinig details bekend. Wat wel opvalt, is dat het tempo van de prijsstijging bij 'voedingsmiddelen, dranken en tabak' versnelde van 2,8% in maart tot 3,2% in april. De voedselprijsinflatie was juist bezig aan een zeer consistente en lange daling. Hopelijk is de toename in april niet meer dan een 'hobbel'. Bij onze zuiderburen zette de daling van de voedselprijsinflatie wel gewoon door.

Wat verder opvalt is dat de inflatie bij diensten stevig daalde: 4,0% in april tegen 4,6% in maart. Dat is goed nieuws omdat de diensteninflatie het hoogst en meest hardnekkig is gebleken. Dat is ook niet verwonderlijk, want diensten zijn arbeidsintensief en de loonstijging heeft vertraagd gereageerd op de inflatie. De inflatie in diensten is dus gevoeliger voor de loonstijging dan de inflatie in andere sectoren.

Volgens cijfers van het CBS steeg het gemiddelde bruto-uurloon in 2023 met 7,0% ten opzichte van 2022, ruim boven de inflatie van 3,8% en ook vrij ruim boven de 5,9% stijging van de cao-lonen. Wel matigt de loonstijging zich inmiddels. Volgens voorlopige cijfers van werkgeversvereniging AWVN bedroeg de gemiddelde loonstijging in de in april dit jaar afgesloten cao's 'slechts' 4,51% (op jaarbasis). In oktober vorig jaar was dat nog 8,05%.

In de eurozone als geheel bleef de inflatie in april constant, op 2,4%. De kerninflatie daalde van 2,9% in maart tot 2,7% in april. Deze cijfers zullen de ECB sterken in de overtuiging dat de rente bij de eerstvolgende beleidsvergadering (6 juni) kan worden verlaagd.

De Fed zit juist op een ander spoor. Het beleidscomité van de Amerikaanse centrale bank liet deze week de officiële rente zoals verwacht onveranderd en voorzitter Powell maakte ook duidelijk dat een renteverlaging er voorlopig niet in zit. De laatste drie maanden vallen de inflatiecijfers tegen waardoor het vertrouwen van de Fed dat het daarmee wel goed komt onvoldoende is toegenomen. Deze week bleek dat de loonkostenstijging in het eerste kwartaal iets is versneld. De lonen en salarissen stegen volgens de 'Employment Cost Index' met 1,1% ten opzichte van het vierde kwartaal vorig jaar en met 4,3% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2023. Dat ligt duidelijk boven het niveau dat consistent zou zijn met de inflatiedoelstelling van 2%.

Inmiddels ontspant de Amerikaanse arbeidsmarkt wel. Het aantal vacatures daalt al een poos en ook de verhouding tussen vacatures en werklozen daalt. In maart waren er nog 132 vacatures per 100 werklozen. Historisch gezien blijft dat een hoog niveau, maar het is duidelijk lager dan de circa 200 die begin 2022 werd gemeten.

In zijn persconferentie benadrukte Powell overigens dat het onwaarschijnlijk is dat de Fed de rente nog verder zal verhogen. Renteverlagingen komen er dus aan, zij het wat later dan eerder verwacht. Powell sprak over 'paden' die tot verschillende uitkomsten zullen leiden. Twee paden leiden volgens hem tot renteverlagingen. Het eerste pad is een scenario waarin de Fed de komende tijd toch nog voldoende vertrouwen krijgt dat het bereiken van de inflatiedoelstelling binnen handbereik is. Renteverlagingen komen volgens Powell ook in het vizier wanneer de arbeidsmarkt stevig zou verslechteren. Ik vond dat wel een opvallende opmerking omdat het heersende narratief is dat de arbeidsmarkt sterk is. De meeste cijfers bevestigen dat ook. Toch komen er wel wat barstjes in dat verhaal. Zoals reeds aangegeven neemt het aantal vacatures al enige tijd af. Verder neemt de totale werkgelegenheid wel toe, maar daalt het aantal fulltime banen al een poosje en zeggen steeds meer mensen, vooral die met lagere inkomens, in enquêtes dat ze bang zijn hun baan te verliezen

Eurozone groei sterker dan verwacht in Q1
De economie van de eurozone is in het eerste kwartaal van dit jaar weer gegroeid: +0,3% kwartaal-op-kwartaal.  Het lijkt erop dat de mediterrane landen momenteel een hogere groei bereiken dan de landen in het noorden. Zo groeide de Spaanse economie met wel 0,7% kwartaal-op-kwartaal en 2,4% jaar-op-jaar. Ik vermoed dat die sterkere groei in het zuiden te maken heeft met de voortvarende ontwikkelingen in het toerisme. In de pandemie werden economieën die relatief sterk van toerisme afhankelijk zijn zwaar geraakt doordat toerisme grotendeels stilviel. Nu normaliseert dat uiteraard en is er wellicht ook sprake van het bedienen van 'inhaalvraag'.

Het vertrouwen van ondernemers in de Nederlandse industrie is in april volgens de inkoopmanagersindex van de NEVI opnieuw gestegen. Voor het eerst in bijna twee jaar kwam de index boven de 50 wat erop duidt dat de sector weer groeit. Inkoopmanagers indices elders verbeterden vooral in de dienstensector (die is er niet voor ons land), terwijl die voor de industrie in andere landen juist iets terugviel in april. Nederland onderscheidt zich dus in positieve zin. Hopelijk blijft dat zo, maar nog beter zou het zijn als de stemming onder ondernemers in de industrie ook in andere landen zou verbeteren. En dat verwacht ik wel. Overigens wil de index van het producentenvertrouwen in de industrie zoals het CBS die vaststelt de weg omhoog nog niet echt vinden. De enquête van de NEVI is veel uitvoeriger dan die van het CBS. Misschien geeft dat een getrouwer beeld.

Vorige week al rapporteerden de Duitse onderzoeksinstellingen RWI en ISL over de containeroverslag in havens wereldwijd. Ik zie dat als de polsslag van de fysieke economie. Voor de wereld als geheel veranderde er niet veel, maar de containeroverslag in de grootste zeehavens in Duitsland, Nederland, België en Frankrijk nam in maart heel fors toe. In de toelichting schrijven RWI en ISL dat de onrust in de Rode Zee ertoe heeft geleid dat veel schepen zijn omgevaren en daardoor later, dus in maart, zijn aangekomen. De gemeten hoeveelheid containers geeft derhalve in maart wellicht een geflatteerd beeld. Dat zal ongetwijfeld zo zijn. Maar als dat het hele verhaal is dan hadden de cijfers over januari en februari evenredig veel zwakker moeten zijn. Dat viel wel mee. Ik ben dus hoopvol dat het maartcijfer toch ook ten dele een meer fundamentele verbetering impliceert en dat de negatieve trend die in 2021 werd ingezet nu wordt omgebogen.

Afsluitend
Terwijl de inflatie in de eurozone als geheel in april stabiel was op 2,4%, daalde onze inflatie juist iets. Toch viel het cijfer mij tegen. Ik blijf erbij dat het gevecht tegen de inflatie nog niet voorbij is. Dat weerhoudt de ECB er zeker niet van de rente bij de eerstvolgende beleidsvergadering op 6 juni te verlagen. Dat is dan een eerste stap in een proces. Van groter belang is hoe dat proces er vervolgens uit gaat zien. Zal de ECB de rente na 6 juni in een rap verlagen of zal zij een gematigder tempo aanhouden? Ik vermoed het laatste.

De inflatie in de VS valt al enkele maanden hoger uit dan verwacht. Dat geeft de Fed geen vertrouwen dat het al binnenkort opportuun is de rente te verlagen. Ook hier zeg ik dat de strijd tegen de inflatie nog niet is gestreden.

De conjunctuur in de eurozone trekt gelukkig wat aan. Inkoopmanagers worden per saldo wat optimistischer en het bbp van de eurozone is in het eerste kwartaal iets gegroeid. Met 0,4% groei ten opzichte van het voorgaande kwartaal bleef de eurozone niet ver achter bij de 0,4% groei die in de VS in de boeken werd genoteerd.

De containeroverslag in havens in Noordwest-Europa is in maart fors toegenomen. Dat cijfer is ongetwijfeld geflatteerd doordat sommige boten die al eerder uit Azië zouden arriveren moesten omvaren vanwege de onrust in de Rode Zee. Maar als je de cijfers voor de eerste drie maanden van het jaar samen neemt, lijkt de neerwaartse trend die een paar jaar geleden is ingezet toch gebroken te worden.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.