Eurocrisis vraagt juist meer Europa

De Euro-crisis houdt maar aan. Eigenlijk is het niet zozeer een euro-crisis als wel een crisis over de schulden van een aantal lidstaten. Die draait om de vraag of ze wel kredietwaardig zijn nu ze hun inkomen niet meer op peil kunnen houden door hun munt te devalueren. En het is een crisis in de Europese politiek, die dit probleem maar niet weet op te lossen.

Als landbouw hebben we het afgelopen decennium geprofiteerd van de situatie. Van de euro die de handel goedkoper maakte en van de export naar Zuid-Europa die geen risico’s van devaluatie meer meebracht. En als ze daar wel - net als in het verleden - de peseta en de lire hadden gedevalueerd, dan hadden we veel meer concurrentie gehad van hun groente, fruit en varkensvlees op de Duitse markt. We profiteren ook nog eens van de crisis, omdat daardoor de afgelopen tijd de rente hier extra laag was.

Als het een beetje tegen zit, komt de oude situatie terug en verliezen we heel veel welvaart in Europa en dus koopkracht voor onze producten. Als het meezit, blijft het beperkt tot een forse en lange recessie, maar ook dat brengt vraaguitval met zich mee. En extra prijsdruk uit de retail, waardoor we onze kostprijs nog weer extra met schaalvergroting moeten verlagen.

Een effect van de forse werkeloosheid in Europa kan het zijn dat er mensen deze kant op komen om werk te vinden. Dat helpt in de arbeidskosten en het steken van de asperges. Tegelijkertijd vraag ik me af of de EU en de Nederlandse overheid niet moeten bevorderen dat er boeren naar het buitenland gaan.

Een rapport van mijn LEI collega’s over schaalvergroting deponeert voor discussiedoeleinden de stelling dat de grondmarkt een lokale grondmarkt is die hier en daar op slot zit, ook al koopt de overheid minder dan vroeger. Het faciliteren van bedrijfsverplaatsing is dan een belangrijke optie. Vroeger deden we dat van het oude land naar de Flevopolders, maar die tijd is voorbij. Resteert het buitenland.

Op dit moment wordt bedrijfsverplaatsing naar het buitenland fiscaal ontmoedigd. Wie vertrekt, moet fiscaal afrekenen. Terwijl dat niet hoeft als je binnen Nederland herinvesteert in een landbouwbedrijf. Die clausule is niet meer van deze tijd.

Ook de EU zou actiever kunnen zijn, zo heb ik ze onlangs in een discussie nog geprobeerd wijs te maken. In het nieuwe GLB gaan we geld overhevelen uit onder meer Nederland naar Oost-Europa. Ik zie liever dat we ook kennis overhevelen om de landbouw daar op te krikken. Door Nederlandse boeren en hun coöperaties te verwelkomen (en ze er niet buiten de grondmarkt te houden), en projecten te stimuleren waarin ze hun kennis ook lokaal beschikbaar maken.

Toen wij begin jaren zestig van Zeeland naar Flevoland verhuisden was dat een reis van bijna vier uur en waren de telefoonkosten zo hoog dat je maar een keer per maand de familie belde. Wie nu naar Polen of Hongarije verplaatst, heeft het door de goedkope vliegmaatschappijen en gratis Skype wat dit aspect betreft een stuk makkelijker.

Kortom, er is geld te verdienen met meer Europa en de wetgevers zouden een handje kunnen helpen, want bedrijfsverplaatsing helpt niet alleen de verplaatsers maar ook de achterblijvers en de regio’s met nieuwkomers.

Krijn J. Poppe

Krijn Poppe werkte bijna 40 jaar als econoom bij het LEI en Wageningen UR en vervult nu een aantal advies- en bestuursfuncties. Voor Boerenbusiness duikt hij in zijn boekenkast en bespreekt actuele ontwikkelingen aan de hand van klassiek geworden studies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.