Nieuws Weer
Voorjaarswerk blijft laveren tussen de buien
Knarsetandend bekijken boeren en loonwerkers de weersverwachtingen voor deze week. Maaien, bemesten, grondbewerking en zaaien, het moet allemaal tussen de buien door gebeuren. Een vaste droge periode blijft opnieuw uit. De zaai- en pootwerkzaamheden worden daardoor blijvend bemoeilijkt. Landelijk zit ruim de helft van de bieten en uien in de grond. Bij de aardappelen is dat amper 10%.
Met gemiddeld 80 millimeter neerslag kan april 2023 als kletsnat in de boeken. Het is zelfs de natste maand sinds 1998 en de dubbele hoeveelheid dan normaal is voor april. Vooral in het midden van het land was het erg nat en dat is terug te zien in de stand op het land. In de polders moet nog veel werk worden verzet. In het zuidwesten is het overigens niet veel droger. Boeren in Groningen staan er dit voorjaar nog het beste voor. Daar viel soms de helft van de neerslag die in het midden van het land viel.
Trage groei
Afgezien van enkele nachten met flinke nachtvorst (tot -9 graden) leverde april weinig dagen met vorst. Toch was het wel kouder dan gemiddeld. Ook dat is terug te zien in het land. Wintergranen en gras laten een behoorlijke groei zien, maar andere gewassen zijn duidelijk enkele weken later. Uien en bieten die begin maart zijn gezaaid, hebben vaak nog een hele weg te gaan. De beginontwikkeling is door de kou en regen traag verlopen.
Al weken op rij is het beeld hetzelfde: volgende week wordt beter. De verwachte stabiele droge periode kantelt vervolgens en wordt toch weer wisselvallig. Zo ook deze week. Vooral op vrijdag wordt nu regen van betekenis verwacht. Eerder in de week is het soms wat somber met af en toe motregen. Dat levert geen grote problemen, maar lekker drogen doet het ook niet. Daarbij blijft het – afgezien van een enkele uitzondering – redelijk fris.
Helft bieten gezaaid
De zaaidata over suikerbieten laat goed zien waar de schoen knelt. Cosun Beet Company liet afgelopen week weten dat inmiddels de helft van alle suikerbieten in de grond zit. De gemiddelde zaaidatum wordt geraamd op 26 april. Dat is geen record, maar wel de laatste datum sinds 2001. Vooral in het Noordelijk kleigebied zit een behoorlijk areaal in de grond (60%). In het oosten en zuidoosten moet nog twee derde worden gezaaid. Volgens de bietverwerker kost de late zaai zo'n 750 kilo suiker per hectare.
De situatie bij uien is vergelijkbaar, zo bleek tijdens een belronde afgelopen week. Ook daar stond de teller op 50% gezaaid. Daar is de afgelopen dagen een paar procent bijgekomen. Afhankelijk van de neerslag is er op Koningsdag mondjesmaat wat gezaaid en ook afgelopen weekend. Vooral in de ondergrond zijn de omstandigheden lang niet altijd goed. Akkerbouwers – vooral op kleigrond – zitten nu wel op de wip. Ga ik onder niet-ideale omstandigheden zaaien of neem ik het besluit om niet te zaaien? Gezien de kalender en het weerbericht een moeilijke keus die deze week moet worden genomen.
Korstvorming
Telers met uien en bieten in de grond zijn ook niet vrij van zorgen. De flinke regenval heeft voor een behoorlijke korstvorming gezorgd op de kleigronden. Wiedeggen, cambridgerollen of – in het uiterste geval – een beregeningshaspel worden ingezet. Een veelgehoorde opmerking is dat met name de uien nog weinig hebben gedaan qua groei. Wie begin mei zaait en direct groeizaam weer treft, heeft daarmee niet veel achterstand, zo wordt ook wel gedacht op dit moment. Zaaien blijft ook nu 'raaien'.
Op de lichte grond is het poten van de aardappelen hervat. Vooral in de polders en in het noorden van ons land op de lichtere gronden. Ook hier valt de ondergrond alles behalve mee. In één werkgang poten en aanaarden is niet altijd mogelijk. De zware grond heeft gewoonweg tijd nodig om uit te zakken, maar wordt die de teler gegund? Op de zandgronden speelt mee dat lang niet alle percelen bekwaam zijn om te berijden. Hoge en droge hoeken zijn mondjesmaat wel gepoot, maar de nattere percelen moeten vaak nog bemest en bewerkt worden.
Geen paniek
Van paniek onder de aardappeltelers is nog geen sprake. Zeker de lange bewaarders kijken met gemengde gevoelens naar de weerberichten. Zij zien de waarde in de schuur in rap tempo toenemen. Ook in de tweede helft van mei of zelfs begin juni kan er nog gepoot worden, met een behoorlijke opbrengst tot gevolg. Kanttekening is wel een verlaat oogstmoment. Op zand- en lössgrond speelt de absurde oogstdatum een rol, zeker nu. Hoe de uitwerking daarvan gaat zijn – is er bijvoorbeeld kans op derogatie – valt te bezien. Is dat niet het geval, dan wordt de stikstofkorting hoogstwaarschijnlijk voor lief genomen.
Landelijk 10% gepoot
Aviko Potato heeft zijn eerste cijfers rond de pootvoortgang gepubliceerd. De verwerker raamt het gepoot areaal onder hun telers op slechts 10% op 28 april. In België is dat minder dan 5% en in Duitsland 20%. In Frankrijk hebben telers 5% gepoot. Vooral in de vroege gebieden is in Nederland gepoot. Oost-Brabant en Noord- en Midden-Limburg hebben er een derde inzitten. Ook in Gelderland en het Emsland is al best wat gepoot. In de polders en het zuidwesten komt de grafiek niet verder dan enkele procenten.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
