Kandidaat belangrijker dan programma CDA

Vrijdag 30 oktober presenteerde het CDA haar verkiezingsprogramma. Wat is de landbouwparagraaf in het programma waard? 

Bij middenpartijen die grote kans maken op regeringsdeelname, zoals het CDA, kun je het verkiezingsprogramma lezen als een lijst van speerpunten die soms later onderdeel uitmaken van de coalitieonderhandelingen. Eén van die speerpunten is bijvoorbeeld de terugkeer van het ministerie van Landbouw.

Doelvoorschriften mestbeleid
De teruggekeerde post van minister van Landbouw werd ingevuld door Carola Schouten van de ChristenUnie. Zij bleek een voorkeur te hebben voor de visie van kringlooplandbouw van D66'er Tjeerd de Groot. Zonder CDA-minister op het teruggekeerde ministerie, kwam er van de landbouwparagraaf in het verkiezingsprogramma van het CDA van 2017 bitter weinig terecht. Sterker nog, een periode van ongekende boerenprotesten volgde.

Dat verklaart de lofzang op de agrarische sector, waarmee de landbouwparagraaf van het CDA dit jaar begint. Of het ministerie van Landbouw mét een CDA-minister in de nieuw te vormen regering het mestbeleid met doel- in plaats van middelenvoorschriften gaat inrichten, is uiterst twijfelachtig. Dat staat wel in het verkiezingsprogramma, maar tot nu toe ziet de regering waar het CDA deel van uitmaakt, het voorkomen van mestfraude als prioriteit bij de uitvoering van het mestbeleid. Doelvoorschriften bieden geen garanties, middelenvoorschriften wel.

Economische dillemma's
Het pleidooi voor een beter verdienmodel en een eerlijke prijsvorming in het verkiezingsprogramma is niet nieuw. Dat stond er in 2017 ook al in. Hein Schumacher, CEO van FrieslandCampina, schreef mee aan de landbouwparagraaf van het CDA voor de komende verkiezingen. Dezelfde persoon die de Wageningen University opdracht gaf om de structuurontwikkeling van de melkveehouderij te onderzoeken. De uitkomst daarvan, voortgaande schaalvergroting van de melkveehouderij, is voor FrieslandCampina voor zover bekend een gegeven. Dat is de economische realiteit.

Hoe het CDA een beter verdienmodel wil combineren met de wetten van de internationale vrije markt, wordt niet duidelijk. Hoe je tegelijkertijd uitvoering geeft aan het Klimaatakkoord en de omvang van het agro-business complex (van boer tot bord) in Nederland op peil houdt evenmin. Binnen het CDA zelf wordt hier verschillend over gedacht. Niet voor niets is de CDA-visie uit 2019 op het partijcongres teruggefloten. Deze visie stelt dat agrarische export minder belangrijk is dan het inkomen van de boer.

Regionale vertegenwoordiging
Het pleidooi van het CDA om het kiesstelsel te hervormen tot een systeem van regionale vertegenwoordiging, kan dit jaar het verschil gaan maken. Het CDA heeft namelijk als geen andere partij de traditie ontwikkelt dat vertegenwoordigers uit de regio door voorkeursstemmen in de Tweede Kamer gekozen worden. Dat gebeurde met Annie Schreijer-Pierik, met Jaco Geurts en met rijzende ster Pieter Omzigt, en dat zou nu ook weer kunnen gebeuren met de kandidaten uit de melkveehouderij Eline Vedder (op plaats 23) en Cees de Jong (plaats 35).

Krijgen zij niet de kans om de belangen van hun kiezerspubliek goed te vertegenwoordigen, zoals melkveehouder Maurits von Martels, dan leiden voorkeursstemmen tot frustratie bij kiezers en gekozene. Met een kiesstelsel van regionale vertegenwoordiging is niet alleen de balans tussen stad en platteland beter geborgd, maar er is vooraf ook meer duidelijkheid over de kandidaten en hun portefeuilles. Iemand die hoog op de kandidatenlijst staat, heeft over de portefeuilles meer te zeggen dan kandidaten die veel lager op de kandidatenlijst staan.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.