Boerenbond wil brede toolbox tegen volatiliteit

De omzet van Vlaamse akkerbouwers kent in 2017 een lichte daling. Het is ook de sector met de grootste prijsvolatiliteit. Boerenbond pleit daarom in zijn analyse van het landbouwjaar 2017 voor een brede toolbox om prijsschommelingen in te perken.

Door de grotere opbrengsten gaat de bond uit van een omzetstijging van 16% voor graan, ten opzichte van 2016. Vergeleken met het 5-jarig gemiddelde is 2017 echter gewoon een doorsnee jaar. Een slechtere uitgangspositie is er voor aardappelen. In Vlaanderen wordt ongeveer 40% van de aardappelen op de vrije markt verhandeld. De overige 60% van de productie wordt onder contract verbouwd.

De contractprijs steeg in 2017. Rekening houdend met zowel de contractprijzen van 2017 als met de ontwikkelingen op de vrije aardappelmarkt, wordt ervan uitgegaan dat het verwachte gemiddelde prijsniveau ruim 25% lager zal liggen dan in 2016. Voor de vrije markt ziet het er dramatisch uit, met prijzen die 75% lager liggen dan vorig jaar. 

Druk op suikerprijzen
De grote suikerbietenproductie, zowel in België als in andere Europese lidstaten, gaat vermoedelijk op de suikerprijzen drukken. Feit is dat het Europees bietenareaal met maar liefst 16,2% gestegen is. In 17 van de 19 lidstaten, waar bieten geteeld worden, breidde het areaal uit. De oppervlakte steeg in Vlaanderen met 11%, ten opzichte van 2016.

De suikerfabrieken schatten dat de gemiddelde opbrengst circa 20% hoger uitkomt dan het 5-jarig gemiddelde. Rekening houdend met een verwacht suikergehalte van 16% à 17% verwacht Boerenbond, in vergelijking tot 2016, een stijging van 36% in de suikerproductie.

Het is nog onduidelijk of het prijsniveau van de campagne van 2016 gehaald zal gaan worden, maar wat vaststaat is dat het belang van suikerbietenteelt in de akkerbouwsector de afgelopen jaren voortdurend gedaald is.

Sterke prijsschommelingen 
Op het vlak van de verkoopprijzen stelt de bond vast dat de grootste prijsvolatiliteit zich voordoet bij de akkerbouwproducten. "Bij de prijsindex voor akkerbouwproducten merken we zeer sterke prijsschommelingen op voor aardappelen (vrije markt). Feit is dat de prijsschommelingen veruit het grootst zijn bij aardappelen. Verder stellen we vast dat het prijsverloop bij granen in bepaalde mate gerelateerd is aan dat van de energieprijzen", aldus Boerenbond

"De bietenprijs kent een weinig schommelend verloop. Dit houdt dan weer verband met het Europees suikerbeleid, waarin tot vorig jaar een gegarandeerde suikerprijs van toepassing was. Weliswaar stellen we over de jaren heen een geleidelijke daling van de suikerbietprijs vast. In 2017 (de eerste 7 maanden) ligt de index van de akkerbouwproducten op het gemiddelde van 2007", licht Boerenbond toe.

Volatiliteit inperken
Samen met het blijvend gebrek aan transparantie in de agrovoedingsketen en de moeilijke positie van de land- en tuinbouwer in de keten, blijft de prijsvolatiliteit voor hoofdbrekens zorgen, zo vindt Boerenbond. Het veerkrachtiger, wendbaarder en meer crisisbestendig maken van de landbouwsector in een onzekere en volatiele context vormt dan ook een bijzondere uitdaging. 

Boerenbond pleit voor een brede toolbox, zowel binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) als binnen andere beleidsdomeinen en eigen keteninitiatieven, die zowel individuele actoren als samenwerkingsverbanden moet toelaten om hun slagkracht te versterken en hun crisisbestendigheid te verbeteren. 

Toolbox
De toolbox bevat onder meer de volgende elementen: (inkomens)verzekeringssystemen, contractualisering, termijnmarkten, fiscaliteit, vrijwillige tijdelijke productiebeperking met compensatie, diversificatie, ketenovereenkomsten en faciliteren van promotie en afzet, zowel in binnen- als in buitenland. De ontwikkeling van een breed en betaalbaar aanbod aan (inkomens)verzekeringssystemen is cruciaal. Het GLB kan hierin een belangrijke hefboomfunctie vervullen. 

Contractualisering en termijnmarkten
Contractualisering is een belangrijk bijkomend instrument om risico’s te beheren en marktgerichte samenwerking te formaliseren. Het wettelijk kader, dat binnen het GLB is gecreëerd om collectief en interprofessioneel standaardcontracten uit te werken, is een cruciaal element om contractualisering in de landbouwsector ingang te doen vinden. Deze discussie staat los van de commerciële discussie over prijs, kwaliteit en hoeveelheid. 

Daarnaast bieden ook goed functionerende termijnmarkten mogelijkheden tot het indekken van marktrisico’s. Het GLB kan niet alleen inzetten op het informeren over het belang en nut van termijnmarkten, maar kan ook de ontwikkeling en participatie in termijnmarkten stimuleren. 

Overheidssteun in extreme situaties
Boerenbond vindt dat ondernemers hun ondernemersrisico zelf moeten afwegen en/of op een andere manier moeten indekken, maar de overheid heeft een blijvende verantwoordelijkheid om in extreme marktsituaties de primaire sector te ondersteunen. Het herstel van het marktevenwicht middels tijdelijke, vrijwillige productiebeperking met compensatie van overheidswege biedt een mogelijkheid. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.