Nieuws Bedrijfsopvolging
Vergrijzing is een toenemend probleem
Dat vergrijzing in de agrarische sector een serieus probleem is, blijkt ook uit een nieuwe publicatie van ABN Amro. Ruim 1.840 agrarische ondernemingen werden in 2017 opgeheven, deels omdat er geen bedrijfsopvolger was. NAJK reageert dat het probleem inderdaad steeds urgenter wordt.
Uit het rapport blijkt dat bijna de helft van alle agrarische bedrijven in Nederland een bedrijfshoofd heeft die 55 jaar of ouder is. Van deze groep heeft 60% op het moment nog geen opvolger. En niet alleen in Nederland is dit een probleem, want uit cijfers van de Europese Commissie blijkt dat 31% van de boeren in de Europese Unie (EU) ouder is dan 65. Slechts 6% van alle bedrijven wordt geleid door boeren die jonger zijn dan 35.
Daarnaast blijkt uit het rapport dat vergrijzing vooral bij akkerbouwbedrijven een probleem is. Ongeveer 60% van de akkerbouwbedrijven heeft een bedrijfshoofd die ouder is dan 55 jaar. Ook varkensbedrijven hebben, relatief gezien, vaker een ouders bedrijfshoofd.
Opheffingen door opvolgingsproblemen
Uit de cijfers blijkt tevens dat er in 2017 ruim 30 agrarisch ondernemers failliet zijn gegaan en 75 bedrijven fuseerden en/of werden overgenomen. Echter, verreweg het grootste aantal ondernemingen (1.840) werd opgeheven. Dit heeft deels te maken met een gebrek aan bedrijfsopvolgers.
Het is, volgens ABN Amro, dus hard nodig dat er jonge aanwas komt. Jonge boeren lopen echter tegen hoge financieringskosten aan, wat met de schaalvergroting te maken heeft. Er zijn minder agrarische bedrijven, maar de bedrijven hebben vaak wel een grotere economische omvang. Ook de hoge grondprijs is een struikelblok.
Grote bedrijven
Toch is het opvallend dat de grote bedrijven, relatief gezien, vaker een opvolger hebben dan de bedrijven die kleiner zijn en minder personeel in dienst hebben. Het aantal grote bedrijven met een bedrijfshoofd die ouder dan 55 is, is tussen 2012 en 2016 verdubbeld. Echter, deze bedrijven hebben wel minder moeite met het vinden van een opvolger: 66% van de grote ondernemingen hebben een opvolger klaar staan.
Dat grotere bedrijven vaker overgenomen worden, heeft ook te maken met een stukje status. Economisch gezien gaat het momenteel erg goed, waardoor opvolgers aantrekkelijkere opties zien op de arbeidsmarkt. Die zijn bijvoorbeeld aantrekkelijker doordat er een hoger statusniveau bij hoort.
Probleem urgenter
Andre Arfman, voorzitter van de NAJK, laat weten dat de NAJK ziet dat vergrijzing en bedrijfsopvolging een steeds urgenter probleem wordt. "We pleiten niet voor niets voor extra ondersteuning aan jonge landbouwers. Dit kan op diverse manieren; het (financieel) ondersteunen van jonge boeren en tuinders, maar ook door de administratieve lasten te verminderen en jongeren te motiveren en stimuleren. Ook is het belangrijk om jonge landbouwers te waarderen voor hun werk in de agrarische sector."
Arfman ziet ook dat de hoge grondprijs een hindernis vormt voor veel jonge boeren. "Wanneer de bedrijven tegen de werkelijke waarde worden overgenomen, of wanneer deze fors willen uitbreiden in de hoeveelheid grond, dan is het lastig. De terugverdientijd van grond is immers erg lang, en zeker bij extensieve teelten is het saldo soms onvoldoende om pacht of rente op grond te kunnen opbrengen."
Investeren lastig
Ook investeren is lastig door de hoge grondprijzen. "Doordat bedrijven fors in grond moeten investeren, neemt de financieringsgraad toe. Daardoor kan er niet in andere zaken geïnvesteerd worden. Daarbij is de grond niet afschrijfbaar en gaat een fors deel van het resultaat (na belasting) op in aflossing van de grond" zegt Arfman.
Volgens de voorzitter is schaalvergroting een deel van het probleem, waardoor het lastiger is om een bedrijf over te nemen. Arfman meent dat bedrijfsvergroting in sommige gevallen wel belangrijk kan zijn, bijvoorbeeld omdat de arbeid dan gemakkelijker ingevuld kan worden en dan staan jonge boeren er niet alleen voor.
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.