Achtergrond Stikstof
Landbouw kan reduceren, maar wil geen concessies
Het Landbouw Collectief verwacht met een divers pakket aan maatregelen 7 à 9 kiloton ammoniak te kunnen reduceren. Bij de presentatie woensdag 20 november in Den Haag werd ook duidelijk wat boeren niet willen. Het doen van concessies lijkt niet mogelijk. Wel wordt opgeroepen tot een gesprek met het kabinet.
In het plan worden de verschillende diersectoren (melkvee, varkens en pluimvee) opgesplitst. In de melkveesector, waarin in theorie de grootste reductie mogelijk is, heeft het Collectief 3 technische maatregelen voor ogen. Simpel gezegd komt dat neer op minder eiwitrijk veevoer, andere uitrijdtechnieken en meer weidegang.
Meer weidegang
Het plan is om het aantal uur verplichte weidegang te verhogen: van 720 uur naar 1.220 uur per jaar. Dat levert een reductie op van circa 2 kiloton ammoniak, mits de bedrijven er gehoor aan gaan geven en het aandeel 'ruw eiwit' in de rantsoenen niet stijgt. "Veel bedrijven halen die norm al, het wordt alleen nog niet meegenomen in de berekening", zo laat Jeroen van Maanen van Farmers Defence Force weten.
De maatregel is opvallend, want door de stikstofimpasse staat weidegang namelijk ter discussie. Nu het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van tafel geveegd is, moeten vergunningen worden afgegeven voor weidegang. Het kabinet beraadt zich nog over een aanpak. Minister Carola Schouten (van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) gaf in een eerder stadium al aan te streven naar een praktische oplossing. Het Landbouw Collectief wil dat de vergunningsplicht verdwijnt.
'Geen krimp melkveestapel'
Daarnaast wil het Collectief water toevoegen bij zodenbemesting. Dit kost circa €2 per kuub extra, maar levert een reductie van 8 kiloton ammoniak op. Met minder eiwitrijk veevoer kan naar verluidt 2,5 kiloton gereduceerd worden. Als elke maatregel (van de 3) door 33% van de melkveebedrijven wordt toegepast, dan bedraagt de reductie van ammoniak ruim 4 kiloton, zo rekent het Collectief voor.
Sieta van Keimpema, de voorzitter van Dutch Dairymen Board (DDB) en zegsvrouw namens het Landbouw Collectief, zegt dat de melkveehouders vrijwillig moeten kunnen kiezen welke maatregel er bij hun eigen bedrijf past. Niet de zuivelsector, maar de overheid moet dit vervolgens borgen. "Anders wordt het opnieuw een onderdeel van het melkgeld. Dat willen we voorkomen. We willen de zuivelsector op afstand houden", zegt Van Keimpema. Een krimp van de melkveestapel is geen optie. Dit omdat de fosfaatwetgeving in de afgelopen jaren al enorme gaten heeft geslagen in de dieraantallen.
- Sieta van Keimpema
Ontwikkelruimte cruciaal in varkenshouderij
De stoppersregeling van 2020 en de geplande 'warme sanering in de varkenshouderij' leveren naar verwachting een reductie op tussen de 3 en 5 kiloton. Die ruimte wil het collectief hergebruiken, zodat er ontwikkelruimte blijft. "Dit is cruciaal voor het toekomstperspectief van de blijvers", aldus Linda Jansen namens de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) dat onderdeel van het Collectief is. Verder wordt aangedrongen op extra ontwikkelgeld, bovenop de €80 miljoen die al beschikbaar is gesteld voor nieuwe stalsystemen.
De nertsenhouderij verlangt €300 miljoen, zodat bedrijven die voor 2024 gestopt moeten zijn, een zachte landing maken. Dat levert 0,3 kiloton op. "We hebben dit geld nodig om onze locaties fatsoenlijk te kunnen slopen, of om te bouwen voor andere doeleinden", zo gaf nertsenhouder Mischa Bouwer namens Farmers Defence Force aan. Al met al kosten de plannen €2,9 miljard, waarvan €500 miljoen op de korte termijn nodig is. Dit geld mag niet uit de reguliere landbouwbudgetten komen, maar moet vanuit andere Haagse potjes komen.
Duidelijke randvoorwaarden
Naast de plannen, komt het Collectief ook met 10 randvoorwaarden. Met stip op 1 staat daarbij dat er geen generieke krimp mag komen. Ook mag alle vergunde, maar de nog niet gerealiseerde, stalruimte niet ingenomen worden. Ook wil het Collectief geen gedwongen opkoop. Op dit gebied is het interessant. Alhoewel het kabinet voor een vrijwillige opkoopregeling pleit, willen ze wel stikstofruimte kunnen overhevelen richting de andere sectoren. Voor het Collectief is louter verhuur of lease bespreekbaar. Dat leidt ongetwijfeld nog tot discussie. Ook streeft het naar centraal beleid vanuit de overheid, een drempelwaarde van 1 mol per hectare en een herijking van Natura2000-gebieden.
Kortom: Het Landbouw Collectief belooft 7 kiloton tot 9 kiloton ammoniak te kunnen reduceren, waarmee de bouwsector weer vooruit kan. De bouw van 75.000 huizen kost volgens het collectief tussen de 0,1 kiloron en 1,1 kiloton stikstof, dus reken maar uit. De reductie kost wel een flinke smak geld. Bovendien lijken de voorwaarden niet onderhandelbaar.
'Snel in gesprek'
Nu is de vraag in hoeverre het kabinet hier gehoor aan geeft. Schouten erkende bij het in ontvangst nemen van het plan dat zij (en het kabinet) nu aan zet is. Voorzitter Aalt Dijkhuizen gaf aan zo snel mogelijk met het kabinet in gesprek te willen gaan. Harde deadlines worden (nog) niet gesteld, wel wordt gedreigd met nieuwe protestacties wanneer het kabinet de plannen niet omarmt.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
