Dossier | Dossier Stikstofcrisis

Emissies fors beperken: voor ammoniak een halvering per 2030 of 2035, voor broeikasgas per 2050 en het nitraat in het grondwater moet al snel onder de 50 milligram per liter. Het zijn doelen waarover nog flinke politieke discussie bestaat, maar waar het kabinet de landbouw aan wil houden. Voor individuele landbouwbedrijven zijn het doelen die vaak ver van hun bed staan en die vaak al van tevoren worden gezien als onhaalbaar. Voor een deel van de bedrijven is dat zo. Die zullen stoppen, maar een ander deel kan de strenge doelen weldegelijk halen.

Het proces rond het wel of niet te sluiten Landbouwakkoord is van een afstandje bekeken bijna een komisch proces, ware het niet dat er voor boeren zoveel op het spel staat. Dinsdag leek het overleg na een roerig weekeinde opeens te mislukken.

Adviesbureau AEF (AnderssonElffersFelix) in Utrecht heeft de opdracht van het ministerie van LNV gekregen om een extern onderzoek te doen naar de rekenfouten en de onderzoekscultuur bij het RIVM.

Boeren zijn onderdeel van de agribusiness en kunnen, hoe graag ze zelf ook wellicht willen, het voedselsysteem niet veranderen. En de overheid beschikt niet over alle kennis van markten die de andere partijen wel hebben. Zij dus tot elkaar veroordeeld.

Aan de Landbouwtafel van LNV-minister Piet Adema blijft er zo langzamerhand wel erg weinig landbouw over. Een partij als Farmers Defence Force deed al bij voorbaat niet mee. In de voorbije weken stapten de Dutch Dairymen Board en ook Agractie (alleen van de hoofdtafel) op. Deze week kwam de NMV met een ultimatum: eindelijk eerst een regeling voor de PAS-melders en interimmers, anders geen Landbouwakkoord.

De initiatiefnota van BBB en JA21 'Snel weg uit de stikstofcrisis' is geen sprookjesnota (zoals D66-Kamerlid Tjeerd de Groot het noemde), zegt eurocommissaris Frans Timmermans na afloop van het twee uur durende gesprek dat hij vandaag had met Caroline van der Plas in Den Haag. De BBB-leider heeft, zoals ze zegt, 'heel veel bevestiging gekregen over wat de lijn is van Brussel en wat wij ons hier zelf aandoen'. Ze heeft 'een heel positief gevoel' overgehouden aan het gesprek.

De Stichting Stikstofclaim (SSC) heeft een bezwaaractie opgezet tegen het Landbouwakkoord. De stichting wil boeren daarmee in de gelegenheid stellen zich op individuele titel uit te spreken. Via de website kan een voorbeeldbrief wordt gedownload en ingestuurd naar het secretariaat van de Landbouwtafel.

De kiezers die op 15 maart massaal op BBB en verwante partijen hebben gestemd, hebben deze week weer gemerkt wat dat veroorzaakt: Nog meer druk op de stikstofketel. Nagenoeg iedereen die zich grote zorgen zegt te maken over stikstof gooide nog een houtje op het vuur. Premier Rutte deed vrijdagavond zijn best om te laten zien dat er toch geen crisis is.