Mestonderzoek WUR niet onaantastbaar

Namens het Mesdag-fonds was Jan Cees Vogelaar woensdag in Den Haag te vinden om te praten over ammoniak. Hij nam plaats aan de Rondetafel waar de landbouwwoordvoerders zich lieten bijpraten over dit onderwerp. 

Wat voor gevoel heeft u overgehouden aan de Rondetafel ammoniak?

'Dat de Kamer in elk geval de discussie serieus neemt en ziet dat er meer tussen hemel en aarde is. Wat je ook terugzag is dat er een hele sterke samenwerking tussen de Wageningen Universiteit (WUR), RIVM en Economische Zaken (EZ) bestaat om het huidige model in de benen te houden. Er wordt dan ook gewaarschuwd dat je de doos van pandora opentrekt. Maar wat je ziet is dat de onderzoeken enorm grote onnauwkeurigheden laten zien. We hebben als Mesdag-fonds nog een onderzoek lopen, waarvan we de resultaten rond april hopen te presenteren. Daarmee komen ook de meetonzekerheden aan bod.'

Wat heeft het voor gevolgen voor de reputatie van Wageningen UR?

'Wat je ziet is dat Wageningen een heel dominante rol speelt. Noem de nieuwe standaardnorm voor stallenbouwers. De Regeling ammoniak en veehouderij (Rav). Het gaat hier om het meetprotocol van Wageningen. Vragen, opmerkingen en aanvullende informatie, alles gaat via Wageningen. Wanneer een stallenbouwer daar buitenom gaat kost het veel meer tijd. WUR bepaalt de prijs. Wat niet betekent dat ze onaantastbaar zijn. Het is niet voor niets dat er bij Mesdag 20 meldingen van onderzoekers binnengekomen zijn die geen ruimte krijgen. Betaalde onderzoeken gaan voor, maar voor onafhankelijk onderzoek is geen budget. Het is een wereld van herkenning. Niet alleen in het debat rond ammoniak speelt Wageningen een bijzondere rol ook in de andere zaken rondom de stikstofkringloop. Je ziet dat het model een eigen leven is gaan leven en onderzoekers hun leven wijden aan het model. '

De belangrijkste vraag die heerst is hoe nu verder, zijn aanscherpingen nog wel juridisch houdbaar?

'Daar durf ik niks van te zeggen. Ik vind echter dat er onvoldoende grond voor is. Ik twijfel over de beweringen dat de kwetsbare natuur zo geraakt wordt door ammoniak. Een belangrijke graadmeter hierin was het korstmossenonderzoek. Juist dat onderzoek is geschrapt. Wat je ziet is dat er juist weer kwetsbare soorten bijkomen. In Dwingelderveld is onderzoek gedaan bij melkveehouders en daar bleken juist kwetsbare soorten weer meer voor te komen. Het onderzoek kon evenwel door gebrek aan financiering niet afgerond worden. Het probleem is ook dat we nog niet genoeg weten. Wanneer denk je dat de concentratie ammoniak het hoogst is? Niet zoals we verwachten overdag of tijdens het uitrijden, maar 's nachts. Wat heeft er dan effect: zonlicht, wind? Er gebeurt in elk geval iets, maar wat weten we niet. Neem het meetstation bij Den Haag. Regelmatig wordt daar een hoge concentratie ammoniak gezien. Er wordt dan gezegd dat dit uit De Peel komt, maar afgaande op de dominante windrichting in Nederland klopt dit niet. Zijn het dan de algen? We weten het niet. Maar er zijn meer hiaten. Zo is er het onderzoek uit 1998 wat niet correct uitgevoerd is en grote omissies kende. Er zijn zaken weggelaten uit het onderzoeksverslag en toen er gerapporteerd werd was dat aan degene die daarvoor voorzitter in Wageningen was: Cees Veerman.'   

Wat zijn de volgende stappen die het Mesdagfonds gaat zetten in dit dossier?

'Geen. Wij doet niets meer. Ons werk is gedaan. Het is nu aan anderen. De bal is op de stip gelegd. Het is nu aan de politiek, belangenbehartigers en verwerkers om er verder mee te gaan. Er is nog een onderzoek waarvan de resultaten rond maart of april naar buiten komen. Ik verbaas me wel over de gang van zaken en heb zorgen over de basis van de huidige wetenschap en de zaken die tot stand gekomen zijn. Afspraken die er gemaakt zijn tussen overheid en LTO. Overzicht en regie ontbreekt. Noem de derogatie, noem ammoniak, noem fosfaat. Het totaalplaatje is niet in beeld.' 

Wat is het advies aan de agrarische ondernemers, ook met de natuurinclusieve landbouw in het achterhoofd?

'Hierin sluit ik me bij Erisman aan. Kijk naar de dossiers. Je praat over klimaat, oppervlaktewater, ammoniak en nog meer. Voor elk deeltje worden regels gemaakt en zo ontstaat een wirwar aan regels waar geen boer meer mee uit de voeten kan en wat alle vraagstukken niet goed adresseert. Wat een ondernemer het beste kan doen is  een bedrijfssysteem kiezen wat het meest toekomstbestendig is, maar ik denk dat dit geen 6 koeien per hectare is, maar dat moet een ondernemer zelf uitmaken. Het gaat er om binnen de wet- en regelgeving te blijven.'

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.