Staat FrieslandCampina schaakmat?

De deelname van FrieslandCampina aan een ongetwijfeld goedbedoeld stikstofplan van de Nederlandse zuivelsector, heeft als een rode lap op een stier bij de leden-melkveehouders gewerkt. Een deel van hen pikt de 'groene' strategie van het concern en het versoberen van de melkprijs niet langer en voelt zich ongehoord. Het krediet van de zuivelcoöperatie bij de achterban staat onder druk.

Het zijn roerige tijden bij de grootste zuivelcoöperatie van Nederland. Intimiderend ook. Op het hoofdkantoor in Amersfoort zijn ze behoorlijk geschrokken van de trekkers die onverwacht kwamen opdraven tijdens het boerenprotest op vrijdag 25 oktober, naar aanleiding van het stikstofplan van de zuivelsector. Diezelfde middag nog werd de stekker onder zware druk uit het plan getrokken.

Ongewenste bemoeienis
Hoe nu verder? Dat is de grote vraag. Het coöperatieve zuivelconcern voelt de zorgplicht om zich te 'bemoeien' met het stikstofprobleem in Nederland. Daar valt op zich wat voor te zeggen. Wanneer het stil was gebleven, waren waarschijnlijk ook monden open gegaan. Een deel van de boeren vindt de bemoeienis echter ongewenst. FrieslandCampina moet de melk verwaarden en zich niet met politiek bemoeien, zo vindt het collectief 'Bezorgde Friesland Campina Boeren' die begin deze week uit onvrede is opgericht.

Via een petitie proberen zij draagvlak te vinden voor 8 eisen die zij hebben. Naast de politieke bemoeienis gaan die over ergernissen binnen de coöperatie. De bezorgde leden eisen grote veranderingen. Niet alleen in beleid, maar ook in de coöperatieve structuur. Zo moeten de leden het weer voor het zeggen krijgen en niet de ledenraad.

Hoewel het tegenstrijdig klinkt, kan de top van FrieslandCampina in zekere zin blij zijn met dit collectief. Discussie en debat kan de boze versnipperde achterban verenigen. Zorgen over de coöperatie is in basis ook de belangrijkste drijfveer van het collectief die de petitie heeft opgesteld en dat is een gemeenschappelijk aandachtspunt. Veel hangt af van het uiteindelijke aantal handtekeningen die leden onder de petitie hebben gezet. Dat bepaalt waarschijnlijk of het bestuur van de coöperatie vasthoudt aan de huidige inspraakprocedure via leden-bijeenkomsten of formeel het gesprek aangaat met de bezorgde leden. 

Hoe kan je onvrede bij een deel van de leden zo veel als mogelijk wegnemen, is de interessante uitdaging waar FrieslandCampina voor staat. De verschillende zienswijzen zijn groot. Het geëiste ontslag van Hester Maij, de nieuwe directeur public & quality affairs, wordt vast niet zomaar ingewilligd, tenzij zij zelf haar conclusies trekt. Het stopzetten van de samenwerking met Natuurmonumenten, eveneens een eis van het collectief, waarschijnlijk ook niet. Dit is een van de paradepaardjes van topman Hein Schumacher.

Dus komt het waarschijnlijk op polderen aan. Dat is ook het model dat Schumacher voor ogen heeft om de stikstofcrisis het hoofd te bieden. De vraag is of boeren op zijn uitnodiging ingaan. 

Nieuw melkgeldregelement
Dan de versobering van het melkgeld. Dat voorstel komt met alle stikstofperikelen op zijn zachts gezegd een beetje onhandig uit voor de coöperatie. Er valt niet te ontkennen dat er dubbelheden in de melkprijs zitten. Anderzijds is het begrijpelijk dat boeren niet willen bloeden om de winstgevendheid van het zuivelconcern op die manier op te krikken. Zeker niet omdat een jaar geleden de groeimogelijkheden, min of meer, aan banden zijn gelegd. Een lastig dillema dus. 

Cruciaal is hoeveel leden-melkveehouders werkelijk boos zijn. Zoals wel vaker hoor je de tevreden-leden niet of nauwelijks. Op de RMV-beurs in Hardenberg maakten leden aan mij duidelijk dat het in den lande gewaardeerd wordt dat de melk bijna dagelijks wordt opgehaald. En dat het melkgeld op tijd wordt bijgeschreven. Niet iedereen is dus boos op de zuivelcoöperatie, al valt de ontevredenheid niet te onderschatten.

December wordt cruciaal
December wordt een cruciale maand voor de zuivelcoöperatie. Op 17 december wordt gestemd over het nieuwe melkgeldreglement. De bezorgde boeren eisen echter dat deze vergadering van de districtsraden wordt uitgesteld. Zij willen eerst antwoord op de eisen en dat kan volgens het collectief niet voor die datum. Wanneer het melkgeldreglement er gevoelsmatig toch 'door wordt gedrukt', zijn nieuwe protestacties niet uit te sluiten. 

Voor die tijd moeten er ook nog oplossingen worden gevonden voor het stikstofprobleem. FrieslandCampina wil graag stappen zetten, maar staat nu eerst voor de uitdagende taak om niet schaakmat te komen te staan. Want zonder breed draagvlak is een coöperatie immers vleugellam. 

Wouter Baan

Wouter Baan is hoofdredacteur van Boerenbusiness en Foodbusiness. Hij volgt daarnaast de grondstofmarkten op de voet en heeft hierbij de focus op dierlijke eiwitten als zuivel en vlees. Daarbij interviewt hij op regelmatige basis kopstukken uit de agrarische sector en de foodwereld.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.