Nieuws Grond
Hoelang is deze grondprijs nog te financieren?
Het financieren van grond is een heikel punt in de landbouw. Doordat de grond steeds schaarser wordt, zijn de prijzen flink gestegen. Hierdoor is er steeds meer vreemd vermogen nodig voor bedrijfsopvolging of -uitbreiding. Maar, hoelang is deze grondprijs nog te financieren?
Het gemiddelde areaal per bedrijf laat in de afgelopen jaren een stijging zien van 20,3 hectare in 2000 tot 32,6 hectare in 2017. Ook de prijs liet in die periode een stijging zien, waarmee het een steeds groter aandeel in het totale vermogen van een bedrijf heeft. De waarde van grond is (ten opzichte van het totale bezit) gemiddeld gestegen van 35,8% in 2014 tot 55,2% in 2017.
Het bovenstaande betekent eveneens dat de waarde van de grond steeds belangrijker wordt voor de agrarisch ondernemer. Als de grondprijs een verandering laat zien, heeft dat direct effect op het eigen vermogen van de ondernemer. Dit is opvallend, want de grondprijs heeft steeds minder te maken met de opbrengende waarde van de grond.
Waarde van grond wordt belangrijker
De grondprijs is sinds 1994 behoorlijk gestegen, terwijl het opbrengende vermogen ongeveer gelijk is gebleven. Dat de rentestand momenteel laag is, lijkt eerder verband te houden met de stijgende grondprijs dan het opbrengende vermogen. Toch betekent het een groot risico: velen achten grond namelijk een goede investering, omdat de grondprijs al langere tijd stijgt. Al de verwachting is dat de rente op korte termijn gaat stijgen.
Kortom: daar waar de waarde van de grond een grotere rol gaat spelen bij de ondernemer, wordt de investering steeds lastiger. Bovendien vormt de stijgende grondwaarde een steeds groter probleem voor de financiering; zeker in combinatie met de strengere eisen voor banken. Hierdoor zijn de banken minder snel bereid om langlopende kredieten te verschaffen.
Onderzoek naar financierbaarheid
Boerenbusiness heeft daarom samen met DCA-Markets een onderzoek uitgevoerd naar de financierbaarheid in de agrarische sector. Bijna 1.800 agrarisch ondernemers hebben aan dit onderzoek deelgenomen. "Het grote aantal respondenten kwam totaal onverwacht. Dat het onderwerp zo sterk leeft, bevestigt de relevantie van het onderzoek", stelt Luc Plomp, student aan Wageningen Universiteit (WUR).
Uit het onderzoek blijkt onder meer dat boeren het lastiger vinden om de bedrijfsopvolging te financieren dan een areaaluitbreiding. Meer dan de helft van de respondenten (52%) heeft weerstand ervaren bij het financieren van de bedrijfsopvolging. Dit terwijl 38% juist weerstand had bij de financiering van een areaaluitbreiding.
Overigens is dat niet vreemd, want bij bedrijfsopvolging gaat het normaal over meer factoren en hogere bedragen. Toch is de uitkomst dat er grote weerstand wordt ervaren bij financiering van bedrijfsopvolging zorgelijk; zeker als er gekeken wordt naar de grote groep opvolgers en continuïteit van de sector. Ook blijkt dat de entiteit van het bedrijf een invloed heeft op de weerstand: een eenmansbedrijf ervaart meer weerstand dan bijvoorbeeld een maatschap.
Vertrouwen in de toekomst
Toch laat een groot gedeelte van de respondenten weten vertrouwen te hebben in toekomstige financieringen. Zo'n 45% verwacht in de toekomst (zeer) weinig weerstand te ervaren bij de financiering. De keerzijde van de medaille is echter dat 33% aangeeft juist wel weerstand te verwachten bij de financiering van onder meer bedrijfsopvolging of areaaluitbreiding.
Daarbij is het wel opvallend dat de boeren met veel eigendomsrecht voor de toekomst verwachten dat zij kunnen uitbreiden met eigendomsgrond. Daarentegen zien de pachters pacht juist als de meest reële optie om uit te breiden. Hieruit blijkt een duidelijk mentaliteitsverschil tussen de pachters en de boeren die veel in eigendom hebben.
Rendement leidend bij financiering
Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat het verwachte rendement vaak het belangrijkste probleem is om de financiering rond te krijgen. Circa 33% van de respondenten geeft aan dat het verwachte rendement een knelpunt was. Tegelijkertijd hebben de boeren het idee dat wanneer ze voldoende eigen vermogen hebben, ze prima kunnen investeren in grond. Dit omdat de waarde hiervan blijft stijgen.
Echter, de visie van de geldverstrekker is anders. Als voorbeeld nemen we een bedrijf van 20 hectare waarbij de grond bijna volledig afgelost is. Als die boer een aanvraag doet voor een financiering van €100.000 voor een perceel van 4 hectare, en zelf het grootste deel betaalt, dan is de gedachtegang van de boer dat er voldoende eigen vermogen is. Echter, de financierder rekent anders. Die vraagt zich namelijk af of het rendement van het bedrijf vergroot wordt door de aankoop van die 4 hectare. En het antwoord daarop is uiteindelijk leidend.
Dit is het eerste artikel in een reeks waarin de uitkomsten van het onderzoek van Boerenbusiness en DCA-Markets behandeld worden. De onderwerpen die nog aan bod komen, zijn onder meer: de haalbaarheid van groeien in eigendomsgrond, de verwachting van de grondprijs en investeren in grond.
De resultaten van het onderzoek zijn ook weergegeven in een factsheet. Deze is hier te downloaden. Boerenbusiness bedankt de agrarisch ondernemers die het onderzoek hebben ingevuld.
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
