Trend of toeval?
Niet eerder zo veel leden weg bij FrieslandCampina
Het aantal melkveebedrijven in Nederland groeide voor het eerst sinds 2009 weer. Echter, tegen die trend in toonde het aantal leden-melkveehouders bij FrieslandCampina een afname van 4,5%. Daarmee zakt de hoeveelheid leden naar een aantal die vrijwel gelijk is aan Arla.
FrieslandCampina telde in 2016 nog 13.300 leverende bedrijven, maar in 2017 zijn daar nog 12.707 van over. Het is een daling van net geen 4,5%, wat de grootste afname van het aantal leverende bedrijven is sinds 2009. In totaal verloor de verwerker tussen 2009 en 2017 2.619 leveranciers van melk.
Wat is er aan de hand?
Doorgaans draagt natuurlijk verloop bij aan de afname van het aantal leden, maar over 2017 is daar geen sprake van. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) signaleert zelfs dat het aantal bedrijven met melkkoeien groeide van 17.910 naar 18.060 stuks. Tegelijkertijd zijn er jaarlijks een aantal overstappers, maar gemiddeld komt het percentage uit rond de 1,5%. Wat deed zo veel melkveehouders in 2017 besluiten om de coöperatie te verlaten?
37
euro
Een eerste argument is de melkprijs. Over 2016 kwam deze (inclusief prestatietoeslag en reserveringen voor de ledenobligaties) uit op €30,57 per 100 kilo. Over 2015 was de melkprijs (€32,93 per 100 kilo) maar net iets hoger. Toch komt de gemiddelde melkprijs (inclusief 2017) over de laatste 5 jaar nog steeds uit op bijna €37 per 100 kilo.
Melkprijs in middenmoot
Daarmee bevindt FrieslandCampina zich in de middenmoot. Daar komt bij dat verwerkers die meer betaalden, veelal een ledenstop hebben. A-ware kent pas sinds de zomer van 2016 een eigen melkprijs. Dankzij die melkprijs bevindt de zuivelaar zich sinds 2017 bij de hogere melkprijzen.
Door het beeld dat de melkprijzen schetsen, kan gesteld worden dat er meer aan de hand is. Dit omdat veel melkveehouders de overstap naar een andere verwerker anders al eerder hadden gemaakt. Van een aantal melkveehouders is bekend dat ze overgegaan zijn op biologisch en dus voor een andere afnemer kozen. Dit zijn er evenwel geen 593.
Wat blijft over?
Wat overblijft zijn: de ontevreden geluiden over de standstill aan het begin van 2017, de rol die de verwerker speelde in de plannen rondom de fosfaatreductie en de inzet op ammoniak- en CO2-reductie. De discussie rondom de grup- en aanbindstallen begon pas na het begin van oktober. Toen konden leden al niet meer overstappen.
Wat ook opvalt in deze ontwikkeling, is dat er ondanks de afname van de leden een maatregel kwam om extra liters te boycotten. Het is niet duidelijk hoeveel liters melk de leden die vertrokken zijn vertegenwoordigen, maar dat het een toename in de melkaanvoer tegenhoudt staat vast. Waarom was er dan een regeling rondom een melkstop nodig?
FrieslandCampina laat zelf weten dat de teruggang toch echt te maken heeft met stoppers.
Gaat trend in 2018 door?
Wordt de trend van 2017 doorgetrokken, dan neemt over 2018 nog een grote groep melkveehouders afscheid van de coöperatie. Niet alleen FrieslandCampina ziet leden weggaan, maar ook bij DMK zien ze leden vetrekken. Hoeveel leden dat er over 2017 waren, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat er in Nederland en Duitsland 400 miljoen liter melk verdween. Wat met een Nederlandse jaargemiddelde van 900.000 kilo melk omgerekend uitkomt op 444 bedrijven.
Voor DMK staat vast dat januari 2019 een nieuwe deadline wordt, want er is al een voorbode dat leden van plan zijn om 1.500 miljoen liter melk te verplaatsen. Over 2018 werd 80% van wat de leden aangaven definitief verplaatst, wat inhoudt dat de verwerker nog hard aan het werk moet om een uitstroom van melk te voorkomen.
Arla uitzondering
De uitzondering onder de grote West-Europese verwerkers van melk blijkt Arla. Die slaagt er namelijk wel in om haar leden te behouden en kan terugvallen op een relatief stabiel ledenbestand (circa 2.700 melkveehouders). Van dit aantal bevinden zich er 55 in Nederland.
Als er gekeken wordt naar de verwerker die het meest actief leden aan het werven is, dan komen alle wegen uit bij A-ware. Ook omdat diverse verwerkers eerst afwachten wat de melkaanvoer gaat doen, voordat ze weer overgaan tot het aannemen van leden.
Het aantal melkveehouders stijgt, maar het aantal leden bij FrieslandCampina daalt.
Herma van den Pol
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
