Cosun maakt dezelfde fout als FrieslandCampina

Als ik de verhalen in het Cosun Magazine van april 2017 en het jaarverslag van 2016 over de marktvooruitzichten van suiker moet geloven, is er weinig reden tot zorg. Ook het wegvallen van de suikermarktverordening in Europa per 1 oktober doet daar niets aan af. Suiker Unie zegt goed voorbereid te zijn op de nieuwe marktomstandigheden, maar is dat wel zo? En brengt dit ook geld in het laatje van de telers?

Je kunt je nog zo goed voorbereiden, maar je hebt als bedrijf en/of coöperatie simpelweg niet alles in de hand. Afnemers die plotseling megahoge importheffingen opleggen en bestemmingen die hun grenzen helemaal dichtgooien. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de valutaschommelingen, mede veroorzaakt door politieke conflicten en de verkiezingen (Frans, Britse en Duitse moeten nog komen), waardoor Europese grondstoffen te duur worden om in te kopen. Hoe vaak hebben we dat al niet meegemaakt de laatste jaren?

De agrarische bulk heeft dan ook nog het manco dat het wordt beïnvloedt door de olieprijzen, de overschotten en de misoogsten, hier en elders in de wereld. Overigens zouden de Brexit-risico's op korte termijn wel meevallen. Althans, dat stelt Suiker Unie. Dus dat is dan misschien één geruststelling.

Productiecapaciteiten opgeschroefd
In de stellige overtuiging dat het met het loslaten van de politieke rem op de productie wel goed komt, is de productiecapaciteit opgeschroefd, zijn fabrieksprocessen efficiënter ingericht, zijn er extra afzetmogelijkheden gecreëerd en zijn Nederlandse bietentelers de afgelopen jaren verleid tot het uitbreiden van hun areaal.

Ook het komende jaar wil Cosun extra LLB’s uitgeven. Echter, het bedrijf staat daarin niet alleen. Andere suikerfabrieken in Europa hebben diezelfde weg ingeslagen, daarbij lopen de Fransen en Duitsers voorop. De verwachting is dat dit gaat leiden tot een productiegroei van 17,5 procent in Europa.

Concurrentiedruk neemt toe
Een hogere bietsuikerproductie geeft extra concurrentiedruk. Dat beaamt ook Cosun in het jaarverslag over 2016. Voor de suikeractiviteiten gaat het bedrijf dit jaar nog uit van een hoger bedrijfsresultaat, omdat het nog kan profiteren van een lagere kostprijs uit campagne 2016. Ook kan het bedrijf nog profiteren van de hogere verkoopprijzen, in de eerste drie kwartalen van 2017, voor suiker in Europa en op de wereldmarkt. Echter, de prijsontwikkeling in het laatste kwartaal van 2017 bestempelt Cosun als onzeker.

Het positieve is wel dat er op wereldschaal de komende 2 jaar een suikertekort is en dat de consumptie jaarlijks met zo'n 1,5 procent groeit. Geen industrie ter wereld is zo efficiënt als de Nederlandse industrie; in teelt, in verwerking en in logistiek. Toch blijft bij mij één vraag hangen: waarom is de productiegroei niet vraaggedreven, maar is deze ontstaan uit het idee dat de suikerfabrieken efficiënter gaan produceren? Is dat niet omgekeerd ondernemen?

De lange termijn?
Is er stil gestaan bij de realiteit van de wereldsuikermarkt op de lange termijn? De productie neemt wereldwijd toe, we moeten concurreren met opkomende bietsuikerexporteurs uit Rusland en Oekraïne en met importeurs van rietsuiker. Hoe komt het handelsakkoord dat Groot-Brittannië en rietsuikerproducent Brazilië tekenen eruit te zien?

Wellicht staan te hoge binnenlandse suikervoorraden de comeback van het Europese blok, als topexporteur, in de weg. En welk effect heeft een suikertax, waarover in diverse landen wordt gesproken, en het opstekende negatieve imago van suiker in de Westerse wereld op de suikerprijs?

Zou het kunnen dat de boeren in de val lopen door mee te gaan met de groei van de productie? Groei die waarschijnlijk gepaard gaat met zeer lage marges en slechte prijzen. Weliswaar presteert Cosun beter dan andere Europese suikerfabrieken, maar dochterbedrijven Aviko, SVZ, Sensus en Duynie hebben daar een groot aandeel in. Met meer bieten wordt de spoeling op de uitbetalingsprijs dunner, want de winst wordt uitgesmeerd over de hoeveelheid bieten. Kortom: er is minder per ton uit te betalen. Voor de komende jaren belooft Cosun een minimumprijs van 32,50 euro per ton. Hoe lang het die prijs kan hanteren is niet heel helder.

Melkveehouders gingen voor
Een scenario dat wel erg veel weg heeft van wat de melkveehouders meemaakten. Quotum eraf en produceren maar. De groei van de verwerkingscapaciteit heeft echter ook daar niet tot hogere prijzen geleid, juist tot lagere prijzen.

En er is nog een gelijkenis. De topman van de grootste zuivelaar, FrieslandCampina, stapte net op voor het vrijkomen van het quotum. Iets wat de topman van Cosun ook doet. Zijn verklaring daarvoor is dat na 10 jaar voorbereiding op het nieuwe suikertijdperk, Cosun in net even wat rustiger vaarwater komt. Terwijl ik denk: Watervrees! Angst voor die suikertsunami en geen vraag.

Clarisse van der Woude

Expert akkerbouw boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.