Opinies

De verkiezingen naderen met rasse schreden, bent u er al uit hoe u wilt stemmen? Ik wel, dat heb ik eigenlijk al besloten na de uitslag van de vorige verkiezingen. We hopen natuurlijk allemaal dat er na deze verkiezingen snel een nieuwe regering zit, die ook nog eens snel met oplossingen of toch op zijn minst met duidelijk beleid komt. Zeker in de land- en tuinbouw snakken we al langer naar een helder beeld wat er nu echt van ons verwacht wordt zodat ondernemers kunnen gaan ondernemen in plaats van moeten afwachten.

Een evenwichtig mini-budget kan het pond een duwtje in de rug geven. Als het begrotingstekort flink oploopt, kan het vertrouwen in de munt verdampen. Aan de andere kant is ook een te strak begrotingsbeleid ongunstig voor het pond, dat een spannende tijd tegemoet gaat.

Het nieuwe kabinet zal keuzes moeten maken over hoe we onze schaarse ruimte gaan gebruiken: voor wonen, defensie, waterwinning of landbouw? En waar is wat te combineren? De onlangs gepubliceerde Nota Ruimte maakt dat duidelijk. Voor zowel Land van Ons als de Federatie Particulier Grondbezit (FPG) was dat afgelopen weken reden hun standpunten over de grondmarkt in politieke cafés bij politici te etaleren. Zelf leidde ik de discussie in met wat vragen.

De werkloosheid in ons land is in september gestegen naar het hoogste niveau in vier jaar tijd. In de drie laatste maanden waren er elke maand gemiddeld 8.000 mensen meer werkloos. Historisch blijft dat een laag percentage.

De markt is overtuigd: de dollar kan alleen maar verder dalen. Maar dat unanieme pessimisme is precies wat het gevaar vormt. Zodra niemand meer gelooft in herstel, is dat vaak het moment waarop het begint.

Dat de landbouwsector breed onder druk staat, is eigenlijk geen nieuws. Dat akkerbouwers, die de aardappelteelt als anker onder hun bedrijf hebben, zich vandaag zorgen maken evenmin. Maar dat de frites- en tafelaardappelprijs tot zo’n ongekend dieptepunt is gezakt, waarmee het complete bedrijfsmodel lijkt te wankelen, maakt de situatie dit jaar uitzonderlijk zwaar. Dit kan zomaar tot stress, onzekerheid en frustratie leiden.

Het CBS bevestigde deze week dat onze inflatie in september is opgelopen tot 3,3%, gelijk aan het cijfer van de 'snelle raming' een week eerder. Op de Europese maatstaf, de HICP, bedroeg onze inflatie 3,0% tegen 2,2% voor de eurozone als geheel. Eerder heb ik al wel eens geschreven dat ik begin te vrezen dat onze inflatie langdurig boven het gemiddelde van de eurozone zal blijven. We zullen zien.

In Turkije dreigt de inflatie toch weer gierend uit de hand te lopen. De afgelopen jaren maakt de centrale bank echter steeds meer werk van het intomen van de hoge inflatie. Op 23 oktober wordt duidelijk of die lijn wordt doorgetrokken, en wat dat betekent voor de lira.

Het vertrouwen van industriële ondernemers in ons land is in september verder verbeterd, zowel op de maatstaf van het CBS als die van de Nevi. Zoals de eerste grafiek laat zien, is vooral de ontwikkeling van de inkoopmanagersindex van de Nevi opmerkelijk. De index kwam op 53,7 uit, het hoogste niveau sinds juli 2022. In juli was het nog 51,9, wat toen ook al een positieve verrassing was. Over de hele breedte waren ondernemers positiever, ook over hun orders, maar dan vooral die uit het binnenland.

De Poolse centrale bank vergadert volgende week over de beleidsrente. Er is alle ruimte voor een flinke verlaging. Toch is het voor de economie helemaal niet zo slecht als de bankiers hun voet voorlopig op de renterem houden.

Tot verrassing van menigeen kwam het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) recentelijk met positieve cijfers over de koopkrachtontwikkeling. Wat bleek? De koopkracht is vorig jaar met 3,6% toegenomen, een stevige stijging. Het contrast met het geschetste beeld in de politiek en gevestigde media is groot. Zij schetsen van links tot rechts een beeld van de 'hardwerkende' Nederlander die amper de eindjes aan elkaar kan knopen.

Europa en de Verenigde Staten hebben geen monopolie op politieke onrust. In Japan moet een partijverkiezing de rust terugbrengen in het parlement. Ondertussen sorteert de Bank of Japan voor op een stijgende rente. Beide zaken spelen de yen in de kaart.