Opinies

De Duitse industrie breidde in september de productie iets uit ten opzichte van augustus en boekte meer orders. Het volume van de productie nam met 1,3% maand-op-maand toe, maar dat volgde op een daling van 3,7% in augustus. Ten opzichte van een jaar eerder daalde de productie met 1,0% en ten opzichte van de hoogste waarde van de productie-index in november 2017 bedroeg de daling een onthutsende 17,4%. Bedenk dat de industrie in 2024 verantwoordelijk was voor bijna 20% van de totale toegevoegde waarde in Duitsland. 

De dollar leeft op door het bericht dat een nieuwe renteverlaging geen uitgemaakte zaak is. Door de shutdown van de overheid en ontslagrondes door de opkomst van AI, nemen de zorgen over de Amerikaanse arbeidsmarkt echter toe. Dat voorspelt weinig goeds voor de munt.

De Nederlandse economie is in het derde kwartaal met 0,4% gegroeid ten opzichte van het tweede kwartaal. Vooral de export en de overheidsconsumptie droegen positief bij. Ook de consumentenbestedingen groeiden, maar de investeringen daalden.

Nu er geen officiële statistieken uit de VS komen vanwege de 'shutdown', ben ik eens in een paar cijfers gedoken waarvan ik vermoedde dat die een interessant perspectief zouden opleveren. Als automobilist die zijn eigen benzine betaalt en daarnaast als econoom die de olieprijs en de dollar volgt, verbaas ik mij er al een paar maanden over dat de benzineprijs in ons land niet daalt.

De verkiezingen naderen met rasse schreden, bent u er al uit hoe u wilt stemmen? Ik wel, dat heb ik eigenlijk al besloten na de uitslag van de vorige verkiezingen. We hopen natuurlijk allemaal dat er na deze verkiezingen snel een nieuwe regering zit, die ook nog eens snel met oplossingen of toch op zijn minst met duidelijk beleid komt. Zeker in de land- en tuinbouw snakken we al langer naar een helder beeld wat er nu echt van ons verwacht wordt zodat ondernemers kunnen gaan ondernemen in plaats van moeten afwachten.

Een evenwichtig mini-budget kan het pond een duwtje in de rug geven. Als het begrotingstekort flink oploopt, kan het vertrouwen in de munt verdampen. Aan de andere kant is ook een te strak begrotingsbeleid ongunstig voor het pond, dat een spannende tijd tegemoet gaat.

Het nieuwe kabinet zal keuzes moeten maken over hoe we onze schaarse ruimte gaan gebruiken: voor wonen, defensie, waterwinning of landbouw? En waar is wat te combineren? De onlangs gepubliceerde Nota Ruimte maakt dat duidelijk. Voor zowel Land van Ons als de Federatie Particulier Grondbezit (FPG) was dat afgelopen weken reden hun standpunten over de grondmarkt in politieke cafés bij politici te etaleren. Zelf leidde ik de discussie in met wat vragen.

De werkloosheid in ons land is in september gestegen naar het hoogste niveau in vier jaar tijd. In de drie laatste maanden waren er elke maand gemiddeld 8.000 mensen meer werkloos. Historisch blijft dat een laag percentage.

De markt is overtuigd: de dollar kan alleen maar verder dalen. Maar dat unanieme pessimisme is precies wat het gevaar vormt. Zodra niemand meer gelooft in herstel, is dat vaak het moment waarop het begint.

Dat de landbouwsector breed onder druk staat, is eigenlijk geen nieuws. Dat akkerbouwers, die de aardappelteelt als anker onder hun bedrijf hebben, zich vandaag zorgen maken evenmin. Maar dat de frites- en tafelaardappelprijs tot zo’n ongekend dieptepunt is gezakt, waarmee het complete bedrijfsmodel lijkt te wankelen, maakt de situatie dit jaar uitzonderlijk zwaar. Dit kan zomaar tot stress, onzekerheid en frustratie leiden.

Het CBS bevestigde deze week dat onze inflatie in september is opgelopen tot 3,3%, gelijk aan het cijfer van de 'snelle raming' een week eerder. Op de Europese maatstaf, de HICP, bedroeg onze inflatie 3,0% tegen 2,2% voor de eurozone als geheel. Eerder heb ik al wel eens geschreven dat ik begin te vrezen dat onze inflatie langdurig boven het gemiddelde van de eurozone zal blijven. We zullen zien.

In Turkije dreigt de inflatie toch weer gierend uit de hand te lopen. De afgelopen jaren maakt de centrale bank echter steeds meer werk van het intomen van de hoge inflatie. Op 23 oktober wordt duidelijk of die lijn wordt doorgetrokken, en wat dat betekent voor de lira.